Hiểu biết về tính khí của trẻ nhỏ

Hầu hết các bậc cha mẹ đều biết rằng không khôn ngoan khi so sánh những đứa trẻ với nhau. Tuy nhiên, hầu hết cha mẹ đều thường xuyên so sánh con cái của mình với những đứa trẻ xung quanh, từ những chuyện riêng tư cho đến các vấn đề chung: những cô bé hay cậu bé khác ở trường, những đứa trẻ hàng xóm, những cháu trai, cháu gái, thậm chí con của các đồng nghiệp. Và những so sánh thì thường xuyên dẫn đến những phán đoán: Bobby "thật là một cậu bé giỏi", Miranda là "một con quỷ nhỏ".

Bạn đã biết rằng trẻ mẫu giáo đang trải qua những giai đoạn phát triển thú vị; bạn cũng được biết rằng quá trình trải nghiệm quyền tự làm lấy công việc và khả năng sáng tạo có thể dẫn đến việc trẻ cư xử theo những cách mà người lớn cho là "không tốt". Liệu có một đứa trẻ nào là hoàn hảo không? Bạn thật sự muốn có một đứa con như vậy không?

Pic: Inmagine.com

Chuyện hoang đường về một đứa trẻ hoàn hảo

Một đứa trẻ hoàn hảo thường được vẽ trong tranh như là một đứa bé tuân theo mọi mệnh lệnh của bố mẹ một cách im lặng, không đánh nhau với những anh chị em của mình, làm những công việc vặt mà không phàn nàn, tiết kiệm tiền, tự giác làm bài về nhà mà không cần ai phải nhắc nhở - và là đứa trẻ luôn luôn được điểm cao, khỏe mạnh, và được nhiều người ngưỡng mộ. Có phải điều này có nghĩa là: một đứa trẻ mà không giống như trong miêu tả thì là đứa trẻ không hoàn hảo?

Thẳng thắn mà nói thì chúng ta luôn nghĩ về một đứa trẻ giống như trong miêu tả tuyệt vời này. Thường thì đây là một đứa trẻ không cảm thấy đủ an toàn để kiểm tra những giới hạn năng lực bản thân, và không cảm nhận được bé là một phần của bố mẹ, trường lớp, hay những người xung quanh. Bé sợ mắc lỗi, và sợ không được tán thành. Chúng ta vẫn thường cho rằng một vài trẻ giống như trong miêu tả này vẫn cảm thấy an toàn và không sợ bị mắc lỗi.

Pic: Inmagine.com

Như đã được thảo luận trong phần 4, những nhà nghiên cứu về não bộ tin rằng tính cách là bẩm sinh, là một phần trong "sự uốn nắn" của mỗi trẻ. Cách mà con của bạn giao tiếp với bạn, nhất là khi những người trông trẻ xuất hiện, đều có ảnh hưởng mạnh mẽ đến việc những xu hướng bẩm sinh này thực sự phát triển ra sao. Đó là cả một quá trình phức tạp. Chúng ta vẫn chưa hiểu được hết. Trong khi những thái độ, hành vi, và các quyết định có thể thay đổi theo thời gian cùng với sự trải nghiệm, thì tính cách xuất hiện như là một phần của chúng ta trong cuộc đời. Hiểu về tính khí riêng của mỗi đứa trẻ sẽ giúp bạn chấp nhận đứa trẻ mà bạn có. Bé đang cùng sống với bạn để học hỏi, phát triển và dần khôn lớn. Bạn sẽ hiểu được nguyên nhân những thất bại của trẻ, những cách tốt nhất để nuôi dưỡng trẻ, và làm thế nào để xây dựng mối quan hệ bền vững hơn bằng tinh chất của sự hòa hợp.

Tính chất của sự hòa hợp

Stella Chess và Alexander Thomas nhấn mạnh vào tầm quan trọng của "tinh chất của sự hòa hợp", đây là chiều sâu của việc bố mẹ và những người giáo viên hiểu được tính khí của một em bé mà họ có, và họ sẵn lòng vui chơi cùng trẻ, học tập cùng trẻ để khuyến khích trẻ phát triển lành mạnh. (Stella Chess and Alexander Thomas, Tinh chất của sự phù hợp, Bruner/Mazel, 1999.) Trẻ em trải qua những căng thẳng trong cuộc sống khi chúng phải đấu tranh để có được năng lực và cảm giác nơi mà chúng thuộc về. Chẳng ích lợi gì khi làm cho sự căng thẳng đó trở nên tệ hơn, bằng việc hi vọng một đứa trẻ trở thành một ai đó khác mà trẻ không thể.

Hiểu về tính khí của một đứa trẻ không có nghĩa là nhún vai và nói rằng, "ồ, đó chỉ là cách mà em bé này thể hiện." Mà đó là một lời mời gọi để giúp bé phát triển hành vi và những kỹ năng cần thiết và có thể chấp nhận được. Ví dụ, một đứa trẻ mà có độ tập trung thấp sẽ cần phải học để chấp nhận một số quy định và học cách giữ tập trung. Đưa ra những lựa chọn có giới hạn là một cách tôn trọng những nhu cầu của trẻ và những nhu cầu của tình huống (nghĩa là hành vi thích hợp cho môi trường hiện tại).

Tìm ra một cách giao tiếp phù hợp giữa bố mẹ và con để đáp ứng nhu cầu của cả hai là rất quan trọng. Nếu như con của bạn gặp khó khăn trong việc thích nghi với những tình huống mới, và bạn chính là nhân tố quan trọng, thì nghĩa là bạn ít có sự hòa hợp với con. Tin tốt là với sự hiểu biết của mình, bạn có thể tìm ra sự cân bằng và tạo ra sự hòa hợp. Con của bạn có thể không kết bạn nhanh, nhưng bé có thể học được các kỹ năng xã hội giúp bé tìm được một hay vài người bạn tốt thực sự. Bạn có thể sẽ cảm thấy nản lòng nếu như bạn muốn bé giống hệt như bạn, nhưng bạn sẽ tìm được sự động viên lớn nếu như bạn nhẹ nhàng dạy bé rằng: cần có thời gian để có được những lời đề nghị kết bạn của những đứa trẻ khác. Tìm kiếm sự cân bằng giữa nhu cầu của bạn và của trẻ sẽ tốn nhiều thời gian và công sức, nhưng học để chấp nhận và sống chung hòa hợp với con, chấp nhận tính khí đặc biệt của con, sẽ mang lại lợi ích to lớn cho cả hai trong suốt những năm tiếp theo của cuộc đời. Bây giờ, bạn đã biết được nguyên nhân tại sao cần phải hiểu rõ tính khí riêng của con mình, và tầm quan trọng của nó, hãy cùng nhau học hỏi thêm.

Những nghiên cức BERKELEY

Mỗi đứa trẻ được sinh ra với một cách độc nhất tiếp nhận thông tin và phản hồi đối với thế giới xung quanh. Trong những năm cuối của thập niên 60 và 70, 2 tiến sĩ Stella Chess và Alexander Thomas đã phát hiện ra sự kỳ diệu của tính cách trong nghiên cứu theo chiều dọc về 9 tính cách chính. Những nghiên cứu Berkeley này là nghiên cứu theo chiều dọc hai tính khí cơ bản là chủ động và thụ động. Nghiên cứu cho rằng hai tính cách này là những tính cách suốt đời; nói theo cách khác thì những em bé có tính thụ động thì lớn lên sẽ trở thành những người lớn thụ động, trong khi những em bé có tính chủ động trong mọi việc thì lớn lên sẽ trở thành những người lớn chủ động. Thực tế cho thấy các cấp độ hoạt động của trẻ có thể đo được ngay từ khi còn nằm trong bụng mẹ.

Chín tính khí chính được phát hiện bởi Chess và Thomas - những phẩm chất và tính cách góp phần tạo nên những tích cách của từng cá nhân - giúp miêu tả được 3 loại trẻ em: trẻ "dễ dàng", trẻ "khó khăn", và trẻ "kém sôi nổi". Tất cả đều tốt, chỉ là một vài trẻ này gặp phải nhiều thử thách hơn những trẻ khác. Chúng tôi sẽ thảo luận về 9 tính cách này, với nhiều thông tin bổ sung từ 2 quyển Know your child (Hiểu về con), Jason Aronson, 1996, và Temperament:Theory and Practice (Tính khí: Lý thuyết và thực hành) của cả hai tác giả Stella Chess và Alexander Thomas.

Mamnon.com