Có một kỹ năng kỷ luật tích cực mà chúng tôi muốn đề cập ngay từ đầu: đó là khả năng đưa ra hành động tốt lẫn kiên định cùng một lúc. Đây là thử thách không nhỏ. Bất kỳ ai trong số chúng ta đều rất muốn phạt một đứa trẻ khi nó làm vỡ tan một cái đĩa pha lê mà ta thích nhất. Công bằng mà nói, thật hấp dẫn khi được mua một thanh kẹo tại quầy, nhưng bé sẵn sàng từ chối thanh kẹo nếu như biết trước rằng có thể tránh được cơn giận của chúng ta.
Bạn muốn điều gì cho con của bạn?
Đây là danh sách những mong muốn điển hình từ phía các bậc phụ huynh và những người trông trẻ, được thu thập từ nhiều cuộc hội thảo và bài giảng.
Kỷ luật tự giác Kỹ năng đưa ra quyết định Tự thúc đẩy Kỹ năng hợp tác/cộng tác Sáng tạo Hiểu về các giá trị sống Kỹ năng lãnh đạo Sự chịu đựng Có trách nhiệm Đồng cảm/quan tâm Tính hài hước Kỹ năng tư duy/kỹ năng phán đoán Trung thực Khả năng thích nghi |
Tự lập Kỹ năng giải quyết vấn đề Tự tin Kỹ năng xã hội Khả năng nhìn vào các mặt tích cực Khả năng nhanh chóng thích nghi Khả năng dự đoán Khả năng tính toán Tôn trọng chính mình và người khác Sự kiên trì Sự quyết đoán Tinh thần tương thân tương ái/ sở thích xã hội Kỹ năng không ngừng học hỏi Kỹ năng giao tiếp |
Câu hỏi đặt ra là: Loại kỷ luật nào có tác động mạnh nhất để giúp trẻ phát triển các kỹ năng trên? Chúng ta đều biết rằng các biện pháp trừng phạt thì không có tác dụng lâu dài. Thay vào đó thì kỷ luật tích cực - chủ yếu là kỷ luật không dùng hình phạt, có xu hướng hình thành nên các kỹ năng và sự kết nối.
Khi chúng ta nhận ra rằng chỉ một chú ý nhỏ thôi có thể tạo ra những tác dụng không nhỏ thì việc có được hành động tốt và kiên định đối với những vấn đề hàng ngày sẽ trở nên dễ dàng hơn. Tại sao cái đĩa óng ánh tuyệt đẹp nhưng dễ vỡ đó lại bị bỏ quên trên bàn cho trẻ nghịch? Dẫn trẻ đi tới cửa hàng khi trẻ vừa mệt vừa đói làm cho cả hai đều không vui có phải không? Một chút chú ý thôi sẽ tránh được rất nhiều phiền toái - cả cho bạn lẫn cho trẻ.
Nhưng những biện pháp kỷ luật không phải lúc nào cũng có tác dụng; thậm chí đứa trẻ ngoan nhất cũng có thể cư xử không đúng hoặc mắc lỗi hết lần này đến lần khác. Trong những lúc như vậy thì biện pháp nuôi con tốt và bền vững được đưa ra. Hành động tốt thể hiện sự tôn trọng nhân cách của con và nhấn mạnh việc dạy các kỹ năng có giá trị. Sự kiên định thể hiện trong việc lời nói của bạn phải đi đôi với những hành động cần thiết, giúp con học được ý nghĩa điều bạn nói (điều này cũng có nghĩa là bạn phải cẩn thận lời mình nói).
Cư xử tốt trong vấn đề cái đĩa bị vỡ bao gồm việc quan tâm đến sự lo sợ và mất bình tĩnh ở trẻ khi điều đó đã xảy ra. Và giúp trẻ tìm ra cách nào đó để sửa chữa lỗi. Cụ thể trong trường hợp này là lấy dụng cụ hót rác để quét đi những mảnh vỡ và tiếp theo là danh sách các công việc nhỏ sẽ làm để kiếm lại số tiền thay thế cái đĩa vỡ đó. Những lựa chọn này phải dựa vào độ tuổi và khả năng của trẻ. Cư xử tốt cũng có nghĩa không thuyết giảng cho trẻ, không làm trẻ xấu hổ hay làm trẻ tự ti; sự kiên định nghĩa là chắc chắn rằng các công việc đã đưa ra phải được thực hiện. Trong cửa hàng tạp hoá, cư xử tốt có thể là ôm con và thừa nhận rằng mình biết con thật sự muốn có thanh kẹo đó. Sự kiên định nghĩa là không mua kẹo nếu như bạn đã nói là không mua và dẫn con ra khỏi cửa hàng mà không có thêm bất kỳ lời thuyết giảng hay trừng phạt nào nếu con cố vòi vĩnh hay mất bình tĩnh. Cha mẹ mà không thực hiện sự kiên định sẽ trở nên dễ dãi, và việc nuôi con dễ dãi thì không có lợi cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ cho tới lúc trưởng thành. Sự dễ dãi dẫn đến việc trẻ tin rằng chúng có thể cư xử theo bất kỳ cách nào chúng muốn mà không nhận ra được các hậu quả từ những hành động đó.
Mặt khác, trong việc nuôi dạy con, cái gì quá mức sẽ vượt khỏi tầm kiểm soát. Cha mẹ cứ khăng khăng hành động thiếu linh hoạt, cho rằng trừng phạt con là công cụ dạy dỗ cơ bản, thì thật không may sự trừng phạt không dạy cho con điều cha mẹ đang nghĩ. Trẻ luôn luôn đưa ra những phán xét về chính chúng, về bạn và thế giới xung quanh. Khi chúng ta chịu khó học hỏi thì sẽ nhận thấy rằng, hầu hết những sự trừng phạt thường dẫn tới những kết quả không như mong muốn ngay tiếp sau đó.
Nếu bạn tránh được cả sự dễ dãi lẫn hành động quá mức, và bạn hành động theo các cách vừa tốt vừa kiên định thì các vấn đề của bạn sẽ biến mất dễ dàng phải không? Mọi vấn đề sẽ tốt lên thôi nhưng cũng còn có các yếu tố khác chi phối hành động. Bạn sẽ không bao giờ hoàn hảo và con bạn cũng vậy. Tuy nhiên, điều đó sẽ giúp bạn và bé nhận thức được các lỗi lầm; những nhận thức này chỉ có thể được tạo ra trong tình yêu thương. Vì vậy, hãy tránh mắc lỗi nhiều nhất có thể - hay ít nhất hãy sửa chữa lỗi lầm ngay khi mắc phải.
Ngọc Mai mamnon.com