Trẻ bị tiêu chảy cấp nếu không được điều trị kịp thời có thể tử vong. Tình trạng rối loạn cân bằng các chất và rối loạn tiêu hóa kéo dài dễ gây suy dinh dưỡng, giảm miễn dịch.
Nguyên nhân gây tiêu chảy có thể là virus, vi khuẩn, ký sinh trùng... Các triệu chứng: Thường trẻ bị sốt cao đột ngột 39-40 độ C, gây co giật nếu không phát hiện và xử trí kịp thời. Trẻ có thể đi ngoài 10-15 lần/ngày, phân lỏng, nhiều nước, mùi chua, nhiều khi có nhầy, máu; nôn liên tục hoặc vài lần trong ngày, thường nôn sau khi ăn. Trẻ từ chối ăn các thức ăn thông thường và uống nhiều nước, đái ít; có thể có các biểu hiện của viêm đường hô hấp trên như ho, chảy mũi, khám thấy họng viêm cấp, phát ban.
Nguyên tắc điều trị là phải phát hiện sớm, bồi phụ nhanh, đủ nước và các chất điện giải mà trẻ bị mất đi do tiêu chảy. Cách điều trị tùy thuộc vào mức độ mất nước:
- Mất nước nhẹ (độ A): Trẻ tỉnh táo, miệng ướt, khóc có nước mắt, uống nước bình thường. Nên cho trẻ uống nhiều nước và điện giải hơn bình thường, có thể dùng nước cháo muối, nước gạo rang, nước oresol, cho uống sau mỗi lần tiêu chảy, uống đến khi trẻ hết khát. Theo dõi sát tình trạng mất nước của trẻ, nếu không đỡ mà nặng lên thì phải đưa ngay trẻ đến trung tâm y tế.
- Mất nước vừa (độ B): Vật vã kích thích, mắt trũng, miệng lưỡi khô, khóc không có nước mắt, da khô, uống nước háo hức. Phải điều trị tại trung tâm y tế. Tiếp tục cho trẻ uống nước, điện giải dựa theo cân nặng của trẻ. Có thể cho trẻ uống bằng cốc, từng thìa, nếu trẻ nôn thì chờ 10 phút sau lại cho uống tiếp.
- Mất nước nặng (độ C): Mệt lả, li bì, hôn mê, mắt rất trũng, da khô, khóc không có nước mắt, uống kém hoặc không uống được. Đây là tình trạng mất nước nặng, có thể dẫn đến tử vong nhanh chóng, cần được điều trị cấp cứu tại trung tâm y tế. Bù nhanh chóng lượng dịch đã mất bằng đường uống, ống thông dạ dày hoặc qua đường tĩnh mạch bằng các dung dịch đẳng trương.
Người chăm sóc phải cặp nhiệt độ cho trẻ nhiều lần trong ngày, kiểm soát lượng nước tiểu, số lượng phân đi ngoài trong ngày, đánh giá ý thức của trẻ. Không được dùng kháng sinh nếu không phải là tiêu chảy do vi khuẩn như lỵ, tả... Việc dùng các loại thuốc này phải được chỉ định của nhân viên y tế nhằm tránh gây rối loạn tiêu hóa kéo dài; không được dùng các loại thuốc chống nôn, cầm tiêu chảy.
Cách phòng bệnh
Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu nhằm tăng cường miễn dịch với bệnh tật cho trẻ, sau đó cho ăn bổ sung kèm bú mẹ. Không nên cho trẻ bú chai, bú bình, ngậm vú giả.
Tạo tập quán ăn tốt cho trẻ: Cho trẻ ăn bổ sung sau 6 tháng, ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng. Tạo thói quen cho trẻ rửa tay trước khi ăn và bà mẹ trước khi cho trẻ ăn, sử dụng nguồn nước sạch, chế biến, bảo quản thức ăn an toàn, hợp vệ sinh.

ThS. ĐỖ MINH HOA, Sức Khỏe & Đời Sống