Theo số liệu của Tổ chức y tế thế giới (WHO), khoảng 1,2 triệu người Việt Nam dư cân và béo phì. Còn theo tài liệu của Ngân hàng Thế giới (World Bank), Việt Nam hiện có khoảng 12,8 triệu người thiếu hụt và suy dinh dưỡng.
Vấn nạn của toàn cầu Theo kết quả nghiên cứu năm 2005 của WHO, khoảng 1,6 tỷ người lớn trên toàn cầu có cân nặng quá tải và hơn 400 triệu người bị béo phì. Theo các chuyên gia, những con số này có thể tăng gấp đôi vào năm 2015. “Ở một số quốc gia đang phải đương đầu với các vấn đề liên quan đến béo phì thì tình trạng suy dinh dưỡng cũng tồn tại”, các chuyên gia cho biết.
Hiện nay, nhiều quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam, đang phải đối mặt với cả nguy cơ thiếu và thừa dinh dưỡng. Đây là một trong các nguyên nhân gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe cộng đồng, làm tăng cao tỉ lệ mắc các bệnh nguy hiểm như bệnh tim mạch và đái tháo đường. Thống kê của WHO ngoài 1,2 triệu người Việt Nam bị dư cân và béo phì, 4 triệu người có nguy cơ mắc bệnh mạch vành & tim mạch, và 2,3 triệu người có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường vào năm 2030.
“Vấn nạn béo phì và suy dinh dưỡng ngày càng phổ biến, không chỉ ở các quốc gia phát triển”, GS Krishnan Sriram, Giám đốc lâm sàng Khoa chăm sóc đặc biệt hậu phẫu, BV John H. Stroger Jr. (Mỹ) khẳng định tại hội thảo “Sức mạnh của liệu pháp dinh dưỡng” do Hội hồi sức cấp cứu TP.HCM và Công ty Abbott tổ chức sáng 6-11. Việc sử dụng không đầy đủ và không đúng tỉ lệ hợp lý các dưỡng chất cần thiết đang trở thành hiện tượng phổ biến, tài liệu của World Bank nghiên cứu về các chỉ số dinh dưỡng: tại Việt Nam, hiện có khoảng 12,8 triệu người mắc tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng và suy dinh dưỡng.
Dinh dưỡng: thừa và thiếu!!! Dư thừa dinh dưỡng là tình trạng mạn tính khi việc năng lượng do dưỡng chất tiêu thụ sinh ra vượt quá mức năng lượng cần thiết để cơ thể hoạt động, điều này sẽ dẫn đến tình trạng dư cân và béo phì. Nguy hiểm của thừa dinh dưỡng tăng lên khi tình trạng dư cân vượt quá 20% trọng lượng cơ thể. Tại rất nhiều quốc gia, đặc biệt là ở khu vực thành thị, việc tiêu thụ các loại thực phẩm năng lượng cao nhưng lại rất nghèo các chất dinh dưỡng có xu hướng tăng lên (giàu chất béo, nhiều đường, và không đủ các dưỡng chất cần thiết) cùng với đó là việc giảm vận động và các hoạt động thể lực do những thay đổi trong môi trường sống tạo ra.
Tình trạng thiếu dinh dưỡng là hậu quả của việc ăn uống không đầy đủ và mắc các bệnh nhiễm khuẩn tái phát, kéo dài. Thiếu dinh dưỡng thể hiện dưới nhiều hình thức như cân nặng và chiều cao thấp hơn so với lứa tuổi, còi cọc, hoặc chỉ thiếu hụt các vitamin và khoáng chất (suy dinh dưỡng vi chất). Mệt mỏi thường xuyên có thể là dấu hiệu đầu tiên, báo trước của tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng. Khi tình trạng này nặng hơn, các dấu hiệu tiếp theo xuất hiện như da khô, tóc dễ rụng…
Theo GS Sriram, các tình trạng nói trên làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đái tháo đường, huyết áp và một số bệnh ung thư. Thống kê của WHO cũng cho thấy tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng và vi chất dinh dưỡng là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới bệnh tật và tử vong, chiếm hơn một nửa gánh nặng bệnh tật tại các nước nghèo. Trên thế giới hiện cứ 3 người thì có 1 người bị thiếu hụt các vi chất dinh dưỡng như vitamin A, sắt, và kẽm.
Bác sĩ Lưu Ngân Tâm, trưởng khoa Dinh dưỡng, BV Chợ Rẫy cho biết, chỉ số cơ thể BMI là một trong những cơ sở để xác định tình trạng dinh dưỡng của cơ thể. Nếu BMI < 18,5 kết luận là suy dinh dưỡng, BMI > 23 thừa cân, BMI > 25 béo phì. “Một số trường hợp các thành viên trong gia đình cùng một chế độ dinh dưỡng nhưng có người bị suy duy dưỡng, người lại bị thừa cân. Nếu tỷ lệ BMI giữa hai người này chênh lệch không nhiều thì có thể cùng áp dụng một chế độ dinh dưỡng chung cho cả hai, nếu tỷ lệ BMI chênh lệch quá lớn thì mới cần chế độ dinh dưỡng riêng cho từng người”.
Để hạn chế các vấn nạn nói trên,GS khuyên “Cách tốt nhất để phòng tránh bệnh tật và có một cuộc sống vui khỏe là ăn đúng cách, đảm bảo cơ thể được cung cấp đầy đủ và cân đối các dưỡng chất – ăn đa dạng các loại thức ăn với tỉ lệ hợp lý như rau quả, trái cây, các dưỡng chất tốt cho hệ tim mạch – hàm lượng chất béo no và Cholesteron thấp, không sử dụng thực phẩm có chứa chất béo chuyển đổi – nên ăn nhiều chất xơ, vitamin, muối khoáng. Dinh dưỡng đầy đủ và cân đối có thể giúp chúng ta có trọng lượng lý tưởng, duy trì tốt các hoạt động chức năng của cơ thể, đảm bảo hiệu quả cao trong công việc hàng ngày”.