Bài viết này giúp các bậc phụ huynh khám phá nguyên nhân gây trầm cảm ở trẻ em-từ các yếu tố môi trường và sinh học đến ảnh hưởng tâm lý và phát triển.

Cha mẹ và người chăm sóc nên chú ý đến các dấu hiệu căng thẳng ở trẻ. (Ảnh: ITN)

Cha mẹ và người chăm sóc nên chú ý đến các dấu hiệu căng thẳng ở trẻ, chẳng hạn như thay đổi giấc ngủ, cảm giác thèm ăn, cáu kỉnh hoặc sợ giao tiếp xã hội.

Theo giới chuyên gia, tập thể dục và thực hành chánh niệm như thiền có thể giúp giảm căng thẳng và ngăn ngừa trầm cảm ở trẻ. Bên cạnh đó, hiểu được nguyên nhân gây trầm cảm ở trẻ cũng giúp giảm bớt sự kỳ thị và quan niệm sai lầm về sức khỏe tâm thần. Nó thúc đẩy sự đồng cảm, lòng trắc ẩn và môi trường hỗ trợ cho những đứa trẻ bị ảnh hưởng.

Bằng cách giải quyết các nguyên nhân gốc rễ, chúng ta có thể hướng tới việc phòng ngừa, can thiệp sớm và cải thiện sức khỏe cho trẻ em bị trầm cảm.

Nhân tố môi trường

Khi xem xét nguyên nhân trầm cảm ở trẻ em, điều quan trọng là phải cân nhắc các yếu tố môi trường góp phần vào sự phát triển của bệnh. Những yếu tố này ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tinh thần của trẻ. Ba yếu tố môi trường thường là: động lực và mối quan hệ trong gia đình, trải nghiệm đau thương và lạm dụng, và các yếu tố kinh tế xã hội.

Động lực gia đình và các mối quan hệ

Môi trường gia đình đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển cảm xúc của trẻ. Những tác động bất lợi trong gia đình, chẳng hạn như xung đột giữa cha mẹ, cách nuôi dạy con không nhất quán hoặc thiếu sự hỗ trợ về mặt cảm xúc, đều góp phần gây ra trầm cảm ở trẻ.

Căng thẳng kéo dài hoặc chứng kiến xung đột trong gia đình gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tâm thần của trẻ. Trong trường hợp này, trị liệu gia đình và giao tiếp cởi mở có thể cung cấp một môi trường hỗ trợ cho trẻ.

Trải nghiệm đau thương và lạm dụng

Chấn thương thời thơ ấu, bao gồm lạm dụng thể chất, tình cảm hoặc tình dục, có thể ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tâm thần của trẻ. Trải nghiệm đau thương dẫn đến cảm giác sợ hãi, bất lực và vô vọng, góp phần làm phát triển trầm cảm.

Điều quan trọng là phải nhận ra các dấu hiệu chấn thương và đưa ra sự hỗ trợ cũng như can thiệp thích hợp nhằm giúp trẻ xử lý, đối phó với những trải nghiệm của mình.

Các yếu tố về kinh tế xã hội

Các yếu tố kinh tế xã hội, chẳng hạn như nghèo đói, thất nghiệp hoặc điều kiện sống không ổn định cũng ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tinh thần của trẻ. Trẻ em từ các gia đình có thu nhập thấp có thể bị căng thẳng mãn tính, hạn chế tiếp cận các nguồn lực và thiếu sự hỗ trợ xã hội, góp phần gây ra trầm cảm.

Sự chênh lệch về kinh tế xã hội cũng ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục, chăm sóc sức khỏe và các cơ hội chung dành cho trẻ em, làm trầm trọng thêm nguy cơ trầm cảm.

Yếu tố sinh học

Trầm cảm ở trẻ em có nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả các yếu tố sinh học. Giới nghiên cứu chỉ ra ba yếu tố sinh học quan trọng: di truyền và tiền sử gia đình, mất cân bằng hóa học thần kinh, tình trạng bệnh lý và bệnh mãn tính.

Di truyền và lịch sử gia đình

Một yếu tố sinh học quan trọng liên quan đến trầm cảm ở trẻ em là di truyền và lịch sử gia đình. Nghiên cứu cho thấy trẻ em có tiền sử gia đình bị trầm cảm có nhiều khả năng tự phát triển các triệu chứng trầm cảm hơn.

Yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến nguy cơ phát triển trầm cảm bằng cách ảnh hưởng đến cấu trúc, chức năng của não và sự điều hòa các chất dẫn truyền thần kinh.

Mặc dù di truyền làm tăng khả năng bị trầm cảm nhưng điều quan trọng cần lưu ý là nó không đảm bảo cho sự phát triển của chứng rối loạn. Các yếu tố môi trường và tâm lý khác cũng đóng một vai trò quan trọng trong biểu hiện trầm cảm ở trẻ em.

Mất cân bằng hóa học thần kinh

Một yếu tố sinh học khác liên quan đến trầm cảm ở trẻ em là sự mất cân bằng hóa học thần kinh. Bộ não dựa vào sự cân bằng tinh tế của các chất dẫn truyền thần kinh, chẳng hạn như serotonin, dopamine và norepinephrine, để điều chỉnh tâm trạng và cảm xúc. Sự mất cân bằng trong các chất dẫn truyền thần kinh này góp phần vào sự phát triển của bệnh trầm cảm.

Điều kiện y tế và bệnh mãn tính

Trẻ em có bệnh lý và bệnh mãn tính thường có nguy cơ mắc trầm cảm cao hơn. Việc đối phó với những thách thức về thể chất và tinh thần của một tình trạng mãn tính ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tâm thần của trẻ. Căng thẳng, đau đớn, hạn chế và sự cô lập xã hội liên quan đến những tình trạng này cũng góp phần phát triển các triệu chứng trầm cảm.

Ngoài ra, một số tình trạng bệnh lý có thể ảnh hưởng trực tiếp đến não và hoạt động của nó, dẫn đến tăng nguy cơ trầm cảm. Ví dụ, các tình trạng gây viêm mãn tính hoặc mất cân bằng nội tiết tố góp phần phát triển các triệu chứng trầm cảm. Điều quan trọng là chuyên gia hoặc bác sĩ cần xem xét tác động tiềm ẩn của tình trạng bệnh lý khi đánh giá và điều trị chứng trầm cảm ở trẻ.

Hiểu được các yếu tố sinh học góp phần gây ra trầm cảm ở trẻ em sẽ mang lại những hiểu biết có giá trị về bản chất phức tạp của nó.

Mặc dù các yếu tố sinh học đóng vai trò quan trọng nhưng chúng tương tác với các yếu tố môi trường, tâm lý và phát triển để hình thành sức khỏe tâm thần của trẻ. Bằng cách giải quyết các yếu tố này một cách toàn diện, chúng ta có thể hướng tới việc cung cấp sự hỗ trợ và điều trị hiệu quả cho trẻ em bị trầm cảm.

Theo Giáo dục và thời đại

Theo Brightfuturesny.com