Rối loạn nhân cách ranh giới (BPD) là một rối loạn tâm thần ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng điều chỉnh cảm xúc của một người.

Triệu chứng điển hình của rối loạn nhân cách ranh giới là người bệnh thường thể hiện sự bốc đồng, thay đổi cảm xúc thường xuyên.

Bác sĩ Lê Công Thiện - Phó trưởng bộ môn Tâm thần Trường Đại học Y Hà Nội, Trưởng phòng điều trị Tâm thần Nhi (Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, khi rối loạn nhân cách ranh giới, trẻ rất khó kiểm soát cảm xúc, tăng tính bốc đồng, ảnh hưởng đến cách một người cảm nhận về bản thân và tác động tiêu cực đến mối quan hệ của họ với những người khác.

Các yếu tố môi trường đã được xác định là điều kiện dễ dẫn đến BPD sớm, bao gồm các hành vi ngược đãi trong gia đình, tâm lý của các thành viên trong gia đình và mối quan hệ xung đột giữa cha mẹ - con.

Triệu chứng điển hình của rối loạn nhân cách ranh giới là người bệnh thường thể hiện sự bốc đồng, thay đổi cảm xúc thường xuyên; có hành vi tự sát lặp đi lặp lại hoặc hành vi tự hủy hoại bản thân; biểu hiện bất ổn về cảm xúc mang tính phản ứng rõ rệt (ví dụ: cảm giác khó chịu từng đợt dữ dội, cáu kỉnh hoặc lo âu thường kéo dài vài giờ và hiếm khi kéo dài hơn vài ngày); biểu hiện sự tức giận dữ dội, không thích hợp hoặc khó kiểm soát cơn giận.

Theo BS Thiện, nhiều gia đình phàn nàn phải "nhịn con như nhịn cơm sống" vì tính bướng bỉnh của lứa tuổi dậy thì. Tuy nhiên, cần phân tích đó là điều bình thường hay bất thường cảnh báo rối loạn nhân cách ranh giới.

Có một số điểm mà cha mẹ cần chú ý theo dõi con ở độ tuổi này để phát hiện những bất thường ở trẻ. Theo đó, khác với sinh lý lứa tuổi, thì trẻ gặp vấn đề tâm thần khi có những hành vi tự hại như tự rạch tay.

"Nếu hành động này lặp đi lặp lại, lúc này không phải là hành vi bình thường nữa", bác sĩ Thiện nói.

Ngoài ra, người lớn cần quan sát, nếu thấy nghi ngờ, trẻ có biểu hiện giấu giếm như mặc áo dài tay, hành vi tự làm đau... thì bản thân hành vi này không còn là hành vi sinh lý lứa tuổi.

Có trẻ có những hành vi nổi loạn bộc lộ cả ở nhà và ở trường, cảm xúc thay đổi thường xuyên trong ngày, như vừa vui nhưng chỉ vài tiếng sau đã buồn. Trẻ bộc lộ cảm xúc rất mãnh liệt và thời gian kéo dài.

Trong trường hợp này, trước tiên, cha mẹ nên theo dõi con thật sát, chú ý xem trẻ có đang gặp vấn đề gì không, trải qua biến cố như chuyển cấp, chuyển trường, gia đình có biến cố... Sau đó, cha mẹ nên chia sẻ với trẻ, nhận biết mức độ mà con đang gặp phải, nhờ đến sự tư vấn của bác sĩ.

Theo bác sĩ Thiện: một người có 5/9 dấu hiệu dưới đây có thể mắc chứng rối loạn nhân cách ranh giới:

- Nhạy cảm với hoàn cảnh môi trường, có suy nghĩ bị bỏ rơi dữ dội.

- Có thể lý tưởng hóa những người chăm sóc hoặc người yêu tiềm năng trong lần gặp đầu tiên hoặc lần thứ hai.

- Có thể có rối loạn nhận dạng đặc trưng bởi hình ảnh hoặc ý thức về bản thân không ổn định rõ rệt và dai dẳng.

- Thường thể hiện sự bốc đồng trong ít nhất hai lĩnh vực và có khả năng tự gây tổn hại cho bản thân.

- Có thể có hành vi tự sát lặp đi lặp lại hoặc hành vi tự hủy hoại bản thân.

- Có biểu hiện bất ổn về cảm xúc mang tính phản ứng rõ rệt.

- Xuất hiện cảm giác trống rỗng triền miên và dễ cảm thấy buồn chán. Họ có thể liên tục tìm kiếm việc gì đó để làm.

- Có biểu hiện sự tức giận dữ dội, không thích hợp hoặc khó kiểm soát cơn giận.

- Trong những giai đoạn căng thẳng tột độ, người bệnh có thể xuất hiện tình trạng hoang tưởng thoáng qua hoặc các triệu chứng phân ly.

Để điều trị cho trẻ, ngoài yếu tố từ bệnh nhi, cha mẹ cũng cần được tư vấn bác sĩ tâm lý để có thể nhìn nhận, đánh giá, điều hòa cảm xúc tốt hơn, tránh những xung đột với trẻ về lối sống, học hành... dẫn đến căng thẳng, làm tăng nguy cơ trẻ tự hủy hoại bản thân.

Theo Afamily.vn

Theo Giáo dục và thời đại