|
Bạn Lê Trần Thùy Anh ở quận Đống Đa hỏi: Trên các phương tiện thông tin đại chúng thường nói và viết rằng sữa mẹ là tốt nhất cho trẻ. Vì sao lại khẳng định như vậy, trong khi trên thị trường ngày càng có nhiều loại sữa cho trẻ em, với đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết mà lại tiện cho các bà mẹ nuôi con nhỏ ? Bác sĩ Lê Huyền có bài viết về vấn đề này.
Khi bé còn nằm trong bụng mẹ, bé được bảo vệ rất an toàn. Nhiệt độ hằng định ở nhiệt độ cơ thể người. Môi trường yên tĩnh, trong lành và tách biệt hẳn với môi trường xung quanh. Đây là giai đoạn bé được hưởng những kháng thể mạnh khỏe được truyền qua nhau thai từ người mẹ. Cho đến khi chào đời, bé bắt đầu chuyển sang một môi trường hoàn toàn khác lạ và đầy thử thách như: nhiệt độ thay đổi, môi trường ô nhiễm, bụi bặm và không loại trừ bé phải tiếp xúc với rất nhiều tác nhân gây bệnh. Bên cạnh đó, sau khi cắt rốn, nguồn kháng thể từ mẹ truyền sang bị giảm đột ngột trong khi đó bé chưa có khả năng tạo ra các kháng thể đủ để đề kháng các yếu tố gây bệnh. Đây chính là giai đoạn mà sữa mẹ đóng vai trò tối quan trọng để bé duy trì một nguồn kháng thể, giúp bé vượt qua những khó khăn đầu đời.
Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy, những trẻ bú mẹ ít bị bệnh, hay nói cách khác là có sức đề kháng tốt hơn hẳn những trẻ nuôi ăn nhân tạo. Bởi vì trong sữa mẹ có chứa kháng thể IgA, bạch cầu, TPANTM và các yếu tố tăng cường sức đề kháng khác. Trong năm đầu đời, sức đề kháng của trẻ rất yếu, đến tháng thứ 9 sau khi sinh, sức đề kháng của trẻ chỉ mới đạt được 60% so với người trưởng thành. Do đó một trong những việc làm cần thiết cho trẻ trong giai đoạn này là cho trẻ đi tiêm chủng để ngăn ngừa một số bệnh thường gặp như: lao, bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt, sởi, viêm màng não mủ... Các nhà khoa học đã chứng minh rằng dinh dưỡng tốt cho trẻ trong giai đoạn này sẽ làm tăng hiệu quả của các vaccine chủng ngừa.
Trong sữa mẹ không chỉ có sẵn một số lượng kháng thể để cung cấp cho trẻ những vũ khí chống lại một số bệnh mà còn chứa một chất được gọi là nucleotide, chất này hiện diện trong sữa mẹ dưới nhiều dạng khác nhau và để đánh giá, người ta gọi chúng dưới một cái tên là tổng lượng nucleotide có tiềm năng hiện diện viết tắt là TPANTM, viết tắt từ Total Potentially Available Nucleotides (tổng toàn bộ các nucleotide). TPANTM có mặt ở hầu hết các tế bào sống, đảm nhận rất nhiều nhiệm vụ của cơ thể như: cung cấp năng lượng, là thành phần cấu tạo nên nhân tế bào, kích hoạt hầu hết các vitamin B và các phản ứng chuyển hóa trung gian trong cơ thể, hỗ trợ hệ miễn dịch giúp tăng cường sức đề kháng của cơ thể, đặc biệt là trong giai đoạn trẻ bú mẹ.
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng rất quý giá và cần thiết cho trẻ trong năm đầu đời nhưng thực tế có nhiều bà mẹ gặp khó khăn trong việc nuôi con bằng sữa mẹ. Nếu trong năm đầu đời, nếu bé không được bú mẹ thì có nguy cơ thiếu TPANTM rất cao, như vậy sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả tiêm chủng của bé. Phổ biến nhất là quan điểm của các bà mẹ nuôi con chỉ mong con ăn được nhiều, lên cân đều đặn nhưng chưa có ý thức về sự đe dọa của các căn bệnh nhiễm khuẩn do sức đề kháng yếu, đặc biệt là đối với các bé phải dùng sữa ngoài. Các nhà chuyên môn vẫn khuyến cáo rằng thông qua biện pháp ăn uống với các thực phẩm đa dạng, các loại dinh dưỡng đầy đủ và cân đối sẽ giúp trẻ có sự phát triển hợp lý và có sức đề kháng tốt hơn.
TPANTM có nhiều trong sữa mẹ, thịt, gan động vật, cá và một số loại rau củ. Ngoài ra cũng có thể dùng các loại sữa có bổ sung TPANTM vì các công trình nghiên cứu nghiêm túc đã cho thấy là sữa bột được bổ sung TPANTM có khả năng nâng cao khả năng miễn dịch của trẻ (nhờ gia tăng nồng độ kháng thể, gia tăng hàm lượng IgA huyết thanh, giảm tần suất tiêu chảy...).
HNM
|