Theo bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hậu, trẻ sơ sinh bị đầy bụng dễ gây ra ợ hơi, trớ, nấc cụt. Do đó, bố mẹ cần tìm hiểu rõ nguyên nhân để có cách điều trị hiệu quả cho bé yêu.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS.CK II Nguyễn Thị Thu Hậu - Trưởng khoa Dinh dưỡng - Bệnh viện Nhi đồng 2, Tp. Hồ Chí Minh

Các mẹ thường nghĩ trẻ sơ sinh bị đầy bụng là do những vần đề trong chế độ ăn uống hằng ngày của bé. Tuy nhiên, cũng có nhiều vấn đề khác gây ra tình trạng này. Hãy cùng tìm hiểu xem những nguyên nhân đó là gì nhé.

Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị đầy bụng

Do khí sinh ra trong đường tiêu hóa khi bé bú sữa mẹ hoặc sữa bột. Khí trong đường ruột ở trẻ sơ sinh là sản phẩm của sự tiêu hóa lactose, protein và các chất dinh dưỡng khác.

Nếu con bị dị ứng do những thức ăn mà mẹ ăn vào khi cho con bú, con có thể bị đầy bụng, chướng hơi, đau bụng, khóc dạ đề, tiêu chảy kéo dài, táo bón, sống phân, kém hấp thu.

Khi nghi ngờ con dị ứng thức ăn, trong thời gian cho con bú, các mẹ có thể kiểm tra bằng cách loại bỏ các sản phẩm dễ gây dị ứng cho con như sữa, đậu nành, trứng ... khỏi chế độ ăn uống của mình trong 2 tuần.

Sau đó, các mẹ nên bắt đầu dùng lại đậu nành, sau đó là một sản phẩm từ sữa (như phô mai cứng hoặc sữa chua), trứng và nên thực hiện từ từ để theo dõi sự dung nạp của bé.

Khí cũng có thể vào ruột thông qua miệng của bé. Thông thường, đó là kết quả của việc nút hơi trong lúc bú sữa. Vì lý do này, các mẹ cần vuốt nhẹ lưng bé sau bú để cho bé ợ. Nếu em bé bú bình, kích thước núm vú phải phù hợp. Núm vú quá lớn sẽ làm cho bé bú quá nhanh, dễ ói. Còn nếu núm vú quá nhỏ, nó sẽ làm cho em bé nuốt nhiều hơi và gây đầy bụng. Khi hết sữa không cho bé nút bình không, tập cho bé uống sữa ngoài bằng muỗng.

Trẻ hay ốm, dùng kháng sinh gây rối loạn khuẩn ruột cũng gây đầy hơi, khó tiêu hóa thức ăn.

Thức ăn không phù hợp, ví dụ chưa đủ răng hàm đã ăn cơm, ăn quá dư đạm....dẫn đến khó tiêu hóa, ậm ạch, đầy hơi.

Nếu con bị dị ứng do những thức ăn mà mẹ ăn vào khi cho con bú, con có thể bị đầy bụng, khóc dạ đề. Ảnh minh họa

Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đầy bụng

Để nhận biết trẻ sơ sinh bị đầy bụng, các mẹ có thể dựa vào những triệu chứng sau đây:

- Ợ hơi nhiều

Ợ hơi là cách tự nhiên để loại bỏ không khí có trong dạ dày ra bên ngoài. Ợ hơi là một phản ứng có lợi nên được khuyến khích. Tuy nhiên, nếu bé gặp khó khăn khi ợ hơi hoặc ợ hơi quá mức dẫn đến nôn trớ thức ăn có thể là dấu hiệu cho thất bé đang bị chướng bụng và đầy hơi ở mức nghiêm trọng.

- Nôn trớ

Nôn trớ là triệu chứng phổ biến ở trẻ em đặc biệt là trẻ sơ sinh. Hầu hết trẻ sơ sinh thường nôn trớ kèm theo ợ hơi trong hoặc ngay sau khi bú.

Các thành phần trong sữa công thức cũng có thể là nguyên nhân gây nôn trớ, ăn quá nhiều và quá nhanh cũng tăng nguy cơ bị nôn trớ và đôi khi đây triệu chứng này báo hiệu các vấn đề liên quan đến đầy hơi chướng bụng.

- Chướng bụng

Khí tồn tại trong ruột và dạ dày sẽ cản trở hoạt động bình thường của các cơ quan này khiến áp lực bên trong tăng cao và gây chướng bụng.

- Xì hơi nhiều và liên tục

Trẻ sơ sinh bình thường mỗi ngày sẽ xì hơi khoảng 15 đến 20 lần. Nếu con số này tăng lên thì có thể bé bị chướng bụng.

- Khó ngủ hoặc ngủ không yên giấc

Trẻ sơ sinh bị đầy hơi chướng bụng sẽ cảm thấy khó chịu vì thế tất nhiên bé sẽ khó ngủ hơn bình thường hoặc ngủ không yên giấc.

Massage bụng cũng giúp kích thích ruột đào thải hơi thừa, giúp bé thấy dễ chịu hơn. Ảnh minh họa

Những cách đơn giản giúp trẻ sơ sinh thoát khỏi đầy bụng

Thi thoảng em bé có thể bị đầy hơi chướng bụng và thường thì chúng sẽ tự khỏi sau một khoảng thời gian ngắn. Tuy nhiên, nếu chướng bụng kéo dài trẻ sẽ cảm thấy mệt mỏi, khó chịu. Những cách dưới đây sẽ giúp trẻ sơ sinh cải thiện được tình trạng này:

- Cho bé ợ thường xuyên

Dù bú mẹ hay bú bình, bé cũng đều nuốt phải không khí thừa. Khi đó, mẹ chỉ cần cho bé ợ thường xuyên trong ngày là có thể đẩy khí thừa ra ngoài.

+ Có nhiều tư thế khác nhau để cho bé ợ hơi, chẳng hạn như:

+ Cho bé ngồi tựa bụng vào cánh tay mẹ.

+ Bế bé đứng lên và để đầu bé tựa vào vai mẹ.

+ Để bé nằm sấp trên đùi mẹ.

+ Có thể cho bé ợ hơi khi chuyển từ bên bầu ngực này sang bầu ngực kia hoặc khi đã bú được nửa bình sữa để đẩy hơi thừa trong bụng bé ra ngoài trước khi tiếp tục bú.

- Động tác đạp xe và massage bụng cho bé

Để giải phóng bớt hơi thừa, mẹ có thể cầm hai chân bé, di chuyển nhẹ nhàng như động tác đạp xe đạp. Ngoài ra, massage bụng cũng giúp kích thích ruột đào thải hơi thừa, giúp bé thấy dễ chịu hơn.

- Bổ sung men tiêu hóa hoặc thuốc chống đầy hơi

Mẹ có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ để chọn cho con một loại men tiêu hóa thích hợp hoặc phương thuốc chống đầy hơi hiệu quả trong trường hợp trẻ bị chướng bụng.

Lưu ý: Việc bổ sung thêm men hoặc thuốc giảm đầy hơi có thể sẽ không phát huy tác dụng nếu bé bị quá tải lactose.

- Thay đổi dụng cụ cho bú

Nếu nhận thấy con thường xuyên bị chướng bụng, mẹ nên xem lại bình bú mà mình đã chọn. Sản phẩm đó có hỗ trợ bé giảm lượng hơi thừa khi mút sữa vào hay không. Nếu không thì hãy tìm một sản phẩm khác thích hợp hơn cho bé.

- Chú ý tư thế bé của bé

Việc cho con ngậm ti mẹ đúng cách sẽ giúp bé bú nhiều sữa hơn đồng thời giảm hơi thừa. Nếu mẹ cho con bú bình, hãy đảm bảo khi bú, phần đầu của bé cao hơn phần thân.

- Cho bé uống nước

Đối với các bé trên 6 tháng tuổi, mẹ hãy thử kiểm tra lượng nước con uống mỗi ngày. Uống thiếu nước cũng có thể là nguyên nhân làm bé bị chướng bụng. Do đó, mẹ cần bổ sung đầu đủ lượng nước cần thiết cho bé.

Nếu tất cả các phương pháp trên đều không giúp cải thiện vấn đề chướng bụng ở bé thì mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ để thăm khám. Tùy vào tình trạng thực tế, các bác sĩ có thể có chẩn đoán bệnh lí đi kèm và điều trị triệu chứng, kê thêm các loại thuốc hỗ trợ để cải thiện tình trạng trẻ sơ sinh bị chướng bụng một cách hiệu quả hơn.

Theo BS.CK II Nguyễn Thị Thu Hậu - Trưởng khoa Dinh dưỡng - Bệnh viện Nhi đồng 2, Tp. Hồ Chí Minh (Khám phá)