Chủ biên: Bác sĩ Đào Thị Yến Thủy - Chuyên khoa 1 - Nhi Khoa,Trung tâm Dinh dưỡng TP.Hồ Chí Minh.

Sinh ra đứa con khỏe mạnh, chăm sóc bé tốt cho những năm đâu đời là điều các bậc phụ huynh luôn ý thức. Tuy vậy, việc có những điều luôn phải lưu ý về dinh dưỡng và sinh hoạt trong suốt quá trình bé lên 1 - 2 tuổi.

1. Sự phát triển của bé sau 1 tuổi:

+ Về thể chất

(*) Bé trai thường nặng hơn bé gái 1 ít

+ Về vận động:

• Bé 10 -14 tháng: đứng chựng, đi chập chững.

• Bé 18 tháng: có thể chạy, vịn tay lên cầu thang.

• Bé 24 tháng bắt đầu thích nhảy, đi cầu thang một mình, biết cầm nắm đồ vật, lục lọi ngăn tủ.

+ Về tâm sinh lý

• Bé 8 tháng: có thể nhận biết người quen và người lạ.

• Bé 12 -18 tháng: bập bẹ những tiếng đầu tiên "ba","mẹ"...

• Bé từ 18 tháng: bé có thể nói câu ngắn, đơn giản, có khả năng hiểu và làm theo những yêu cầu đơn giản của người lớn.

Lưu ý quan trọng:

Cột mốc 18 tháng đánh dấu sự phát triển ngôn ngữ và vận động. Bé 18 tháng chưa biết nói hoặc chưa biết đi cần đưa đến cơ sở ý tế chuyên khoa nhi để được khám và tư vấn thêm.

2. Chế độ dinh dưỡng của bé 1 - 2 tuổi:

Gồm 3 bữa ăn chính, xen kẽ là 3 - 4 cữ bú mẹ. Ngoài cháo và bột, có thể tập các thức ăn mềm như bún, phở, mì, nui. Trong mỗi chén cháo của bé cần có 4 nhóm thực phẩm sau:

• 2-3 muỗng canh chất đạm băm nhuyễn (Thịt, cá, tôm, cua, trứng... Nếu mẹ nấu cháo nước xương, hãy cho bé ăn cả phần thịt vì chứa nhiều chất đạm).

• 2 muỗng rau lá hoặc củ băm nhuyễn (rau muống, rau dền, bí đỏ, cà rốt..)

• 1-2 muỗng dầu ăn

• Thêm bột hoặc cháo cho đầy chén

Sữa mẹ, sữa tươi và các chế phẩm sữa như phô mai vô cùng quan trọng cho sự phát triển đầu đời của bé.

Những lưu ý quan trọng:

• Cơ thể bé hằng ngày cần nhiều chất dinh dưỡng. Việc cho bé ăn đa dạng các nhóm thực phẩm, đổi mới thường xuyên là rất cần thiết.

• Mẹ có thể bổ sung các món ăn phụ như sữa chua, phô mai, bánh, kem, chuối, đu đủ, nho...

• Trước bữa ăn chính 1,5 - 2 tiếng, mẹ không nên cho bé ăn vặt để tránh "ngang dạ", làm bữa chính mất ngon.

• Trong bữa ăn cần tạo không khí vui vẻ, thoải mái.

• Nếu trẻ ăn bột, cháo ít, hãy bổ sung thêm dinh dưỡng bằng các món ăn nhẹ khác hoặc uống thêm sữa, thay vì ép ăn hết cháo.

3. Chăm sóc bé 1-2 tuổi:

Khi bé đã có khả năng đi đứng, cầm nắm, trở nên hiếu động hơn thì có những nguy cơ mà mẹ cần lưu ý:

• Nguy cơ mắc bệnh: Do hệ thống miễn dịch chưa hoàn chỉnh, khi vào nhà trẻ, tiếp xúc môi trường mới, bé dễ mắc các bệnh nhiễm trùng hô hấp như cảm cúm, sốt, viêm đường miệng và hô hấp; nhiễm trùng tiêu hóa như tiêu chảy, kiết lị... Do vậy, mẹ nhớ cho bé đi chích ngừa đúng theo lịch hẹn bác sĩ, tắm nước ấm ngày 1 lần, vệ sinh tay chân bằng khăn ướt sạch, vệ sinh đồ chơi cho bé.

• Nguy cơ chấn thương: Cẩn trọng nguy cơ té ngã do chạy nhảy. Bé có thể đụng táp lô điện; nước nóng, bỏ vật lạ vào miệng... Mẹ nên dõi sát bé, dự phòng trước và xử lý tốt khi tình huống xấu xảy ra.

• Nguy cơ suy dinh dưỡng: Bé tuổi này hay mắc bệnh nên dễ bỏ ăn, kén ăn. Đa số trẻ 1-2 tuổi bị suy dinh dưỡng do ăn cơm trước khi mọc đủ răng hàm để nhai cơm. Nếu mẹ cắt cử sữa bú đêm lúc này, trẻ cũng có thể bị thiếu dinh dưỡng.

• Nguy cơ béo phì: Nếu bé dễ ăn, biết tự đi kiếm đồ ăn và chủ động yêu cầu mẹ cho ăn thêm.

Để giúp trẻ phát triển toàn diện, cha mẹ nên dành nhiều thời gian bên cạnh bé để quan sát, trò chuyện và vui chơi cùng bé. Đây là giai đoạn bé sẽ học từ giọng nói và khẩu hình miệng, cử chỉ của người lớn. Tạo một môi trường an toàn để bé tự do vận động, theo sát bé thay vì bồng bế thường xuyên. Có thể nói việc chăm sóc nuôi dạy trẻ lúc này là cả một nghệ thuật.

4. Thực đơn mẫu:

Cho trẻ 12 - 24 tháng tuổi:

- 7g00: 1 chén nui sao nấu thịt heo nạc băm xào dầu ăn, cà rốt xắt nhỏ.

- 9g30: Sữa 200ml (sữa bột pha hoặc sữa nước, sữa tươi)

- 12g00:1 chén cháo thịt bò, rau đay, dầu mè trắng.

- 15g00: 1 miếng phô mai, vài muỗng đu đủ chín

- 18g00:1 chén cháo cá ba sa, su su, dầu đậu nành.

- 21g00:200ml sữa.

- Đêm: 200ml sữa.

Cho trẻ 25 - 30 tháng tuổi:

- 7g00:1 tô bún cá lóc với giá. 1 ly nhỏ sinh tố bơ

- 9g30: Sữa 180ml, 1 miếng thanh long

- 11g30: 1/2 chén cơm, 30g thịt heo kho nấm rơm, canh rau lang thịt bò.

- 14g30: 1 miếng phomai với bánh sandwich, chuối

- 17g30:1 chén cháo tôm tươi, rau mồng tơi, dầu oliu.

- 20g00 - 21g00: Sữa 200ml x 2 lần.

Theo Afamily