Đây là báo cáo khoa học từ dự án chương trình nghiên cứu phát triển giáo dục, được điều hành bởi Học viện Giáo dục và Phát triển Quốc gia về Trẻ em (Trước tuổi đến trường) - Bộ Giáo dục Hoa Kỳ (2001)
Tác giả công trình:
Diane Trister Dodge và Cate Heroman.
Sự vận động góp phần xây dựng bộ não.
Các liên kết của phần điều khiển vận động trong não bộ được cấu thành trong suốt 4 năm đầu tiên của cuộc đời. Bé học các kỹ năng điều khiển cơ bản - lật người, ngồi, trườn, bò, đi lại, chạy, với, và leo trèo - dễ dàng hơn trong giai đoạn này, so với bất cứ giai đoạn nào khác trong thời thơ ấu.
Một số cách bé di chuyển thật sự giúp cải thiện việc học tập của bé! Khi bé bò, bé chơi trò tập nướng bánh, hoặc con bạn nhảy múa với những chiếc khăn, cả 2 phần não bộ được đặt vào trạng thái hoạt động. Việc này có tầm quan trọng rất lớn, vì cả 2 phần não bộ đều được sử dụng trong việc học những kỹ năng đa dạng. Như vậy, sự vận động có thể là tiền đề để con bạn phát triển kỹ năng học tập sau này.
Nếu con bạn có vấn đề rắc rối trong việc vận động chân, tay bên này so với bên kia cơ thể, hãy giúp bé vận động cùng lúc cả 2 bên tay và chân, nhờ thế bé sẽ sử dụng tới cả 2 phần não bộ.
Chuẩn bị ngôi nhà an toàn cho bé khám phá.
Bé học về thế giới thông qua tất cả các giác quan: thị giác, thính giác, xúc giác, khứu giác, vị giác. Khi bạn tạo cho bé sự tự do và an toàn, bé có thể sử dụng các giác quan khám phá. Bằng cách chú ý tới các việc đơn giản - như bít lại hoặc bảo vệ các đầu ra của đường điện, đặt hàng rào ngăn với hành lang, và đặt xa tầm với của bé những đồ vật có thể là nguyên nhân làm bé bị thương - bạn cho phép bé khám phá ngôi nhà một cách an toàn. Những kinh nghiệm này sẽ xây dựng thêm các kết nối trong bộ não.
* Một điều mà có thể làm tổn thương não bộ của trẻ là ăn hay nhấm phải mẩu sơn khô chứa chì. Hơn một nửa các loại nhà ở Mỹ có sử dụng các loại sơn có chứa chì. Nếu nhà bạn được xây trước năm 1978, có thể nó cũng ở trong nhóm này. Nhiễm độc chì có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho việc học tập sau này tại trường học. Để bảo vệ con bạn, hãy chắc chắn rằng sàn nhà và bậu cửa được lau sạch với giẻ ướt và được lau chùi cẩn thận. Loại bỏ các mẩu sơn mà con bạn có thể sẽ nhấm nháp thử. Một cuộc kiểm tra máu có thể cho biết con bạn có bị ảnh hưởng bởi chì hay không. Nếu phát hiện càng sớm thì khả năng chữa trị bệnh nhiễm độc chì có tỉ lệ thành công cao hơn.
* Trong suốt 5 năm đầu tiên, một số đứa trẻ có nguy cơ rơi vào Hội chứng cái chết bất ngờ của trẻ nhỏ (Sudden Infant Death Syndrome - SIDS). SIDS cũng còn được gọi là "cái chết trong nôi" (Crib death) bởi vì nó xảy ra trong khi đứa trẻ đang ngủ. Bạn có thể giúp phòng chống SIDS bằng cách đặt bé ngủ nằm ngửa, không được đặt bé nằm sấp. Sử dụng đệm chắc chắn, không quá mềm. Tránh các loại đồ chơi quá mềm hay việc cho bé ngậm núm vú giả khi ngủ. Điều này có thể khiến bé khó thở, thậm chí là không thở được (trong suốt thời gian ban ngày khi bé thức, nếu đặt bé nằm sấp cũng không có vấn đề gì cả. Thực tế, bạn có thể muốn khuyến khích bé học cách chống người trên 2 tay và nhìn xung quanh. Hoạt động này giúp các cơ tay chân khỏe và giúp bé sẵn sàng bò.)
Giúp bé phát triển kỹ năng thể chất.
Trong vài năm ngắn ngủi đầu tiên của cuộc sống, trẻ sẽ bắt đầu đi từ việc học cách chập chững bước cho tới làm chủ được các hoạt động chạy, nhảy; từ việc nắm một cái lúc lắc tới giở được từng trang sách. Bạn có thể cổ vũ để giúp bé hào hứng hơn trong việc học và sử dụng những kỹ năng điều khiển mới. Bảng sau sẽ đưa ra các ví dụ cơ bản cụ thể:
Hoạt động xây dựng kỹ năng sử dụng lực lớn (large muscles)
< 1 tuổi |
1-3 tuổi |
3-5 tuổi
|
Lăn qua lăn lại Ngồi xuống Trườn và bò Leo trèo Kéo mình đứng lên. Đứng được Đi được |
Nhảy múa Cưỡi ngựa gỗ, xe tập đi... Kéo và đẩy Nhảy
|
Ném Nhảy Cân bằng Chạy nhanh Nhảy Múa Đi xe 3 bánh Ném |
Hoạt động xây dựng kỹ năng sử dụng lực nhỏ (Small muscles)
< 1 tuổi |
1-3 tuổi |
3-5 tuổi
|
Tìm kiếm đồ vật Nắm và xoay đồ vật Nhặt đồ vật nhỏ lên Nhặt các hạt, hột khô bằng tay Nắm và lắc cái lúc lắc |
Nhặt các đồ chơi và đồ chơi cạnh nhau. Xếp chồng các khối hình. Sử dụng được thìa Vẽ với những cây sáp màu lớn. Rót chất lỏng Nhặt các đồ vật nhỏ. Giở các trang sách của 1 quyển sách. |
Vẽ và làm quen với việc tập viết Cắt Xâu hạt Nhặt các đồ vật bằng que gắp. Xây dựng với các mẩu gỗ và thả, đặt chúng ở vị trí phù hợp cạnh nhau. Cài cúc, kéo khóa và thắt, buộc dây. Chơi các trò chơi. |
Ngọc Mai mamnon.com