Với sự phát triển của các phương tiện chẩn đoán hiện đại như Doppler, siêu âm tim, định lượng nội tiết, việc chẩn đoán thai chết lưu ngày nay đã trở nên đơn giản hơn nhiều. Phụ nữ có thể giảm nguy cơ tai biến này bằng cách khám thường xuyên và đếm số lần thai máy.

Tim thai có thể phát hiện được từ tuần lễ thứ 6 của thai kỳ bằng phương pháp siêu âm hình ảnh động (real-time ultrasound device) và từ tuần lễ thứ 10-12 bằng kỹ thuật Doppler.

Vì nguyên nhân của thai chết lưu rất khác nhau cho nên chỉ có biện pháp dự phòng chung là đi khám thai sớm và đều đặn, phát hiện và điều trị sớm những nguyên nhân có ảnh hưởng xấu đến thai, thường gặp nhất là nhiễm độc thai nghén, viêm thận, các bệnh nhiễm khuẩn.
Ngoài ra, thai phụ cần tránh mọi lao động nặng nhọc, mọi lo âu phiền muộn, ăn uống đủ chất.

Gọi là thai chết lưu khi thai bị chết trong tử cung nhưng không bị nhiễm khuẩn, không bị đẩy ra ngoài ngay và bị giữ lại trong tử cung quá 48 giờ; khác với những trường hợp thai chết sau 20 tuần nhưng không lưu trong tử cung mà bị sinh non trước 48 giờ.

Nguyên nhân gây thai chết lưu rất phức tạp và nhiều khi không xác định rõ. Có thể do bệnh ở người mẹ như nhiễm độc thai nghén (cao huyết áp khi có thai), viêm thận, đái tháo đường, bất đồng nhóm máu giữa mẹ và thai, mẹ mắc bệnh do virus, do ký sinh trùng (toxoplasma gondii). Có thể do bệnh ở thai và phần phụ của thai như thai già tháng, dị dạng dây rốn, nhau bệnh lý, hay do nhiễm sắc thể và gene.
Ngoài ra, nhiễm độc hóa chất trong lúc có thai cũng có thể làm thai chết.

Khi biết thai đã chết quá 48 giờ, cần xử trí thế nào? Nếu không có lý do gì khẩn cấp phải cho thai ra ngay thì có thể xét đến việc gây chuyển dạ để kết thúc thai nghén trong vòng 2 tuần. Đồng thời, cần chuẩn bị các xét nghiệm cần thiết (định lượng sinh sợi huyết, thời gian đông máu chảy máu…) để phòng bị chảy máu nhiều khi chuyển dạ. Nếu gây chuyển dạ bằng thuốc không kết quả thì phải chỉ định mổ lấy thai.

Thai chết lưu có ảnh hưởng gì đến sức khỏe người mẹ? Thai có thể bị chết sớm trước 3 tháng hoặc muộn hơn (4-8 tháng), hoặc khi đã bước vào thời kỳ đủ tháng. Tùy thuộc vào thời gian, thai sẽ bị tan biến hết hoặc teo nhỏ hay bong ra. Thông thường thai chết trước khi người mẹ nhận thấy một vài dấu hiệu bất thường như tự nhiên hết nghén, mất cử động của thai, tử cung nhỏ dần, ra sữa non, ra máu đen… Sức khỏe của người mẹ nói chung không có gì thay đổi.

Khi thai nghén đã phát triển qua 4 tháng rưỡi thì dấu hiệu đầu tiên mà người mẹ cảm nhận được là không thấy thai máy, kèm theo không nghe thấy tim thai nữa. Các dấu hiệu có thai có thể vẫn tồn tại. Lúc này nếu chụp X-quang thai thì sẽ thấy các dấu hiệu thai đã chết, ví dụ như xương sọ của thai chồng lên nhau, có hình ảnh khí trong các mạch máu lớn, cột sống của thai quá cong hoặc gấp góc. Những dấu hiệu này là do những thay đổi thoái hóa ở thai.

Có thể phòng ngừa thai chết không? Khác với trước đây 2 thập niên, số thai chết trong bụng mẹ đã giảm đi gần 50%, ấy là do việc quản lý các bệnh khi có thai tốt hơn, nhất là bệnh cao huyết áp và đái tháo đường.

Bệnh không hòa hợp nhóm máu giữa mẹ và thai do có yếu tố Rh cũng là một nguyên nhân quan trọng làm thai chết, tính đến thập kỷ 60 thế kỷ trước. Nhưng ngày nay, tình trạng đó đã có thể phòng ngừa bằng cách tiêm cho người mẹ có Rh âm immune globulin vào tuần lễ 28 và tiêm lại lần nữa sau khi đã sinh ra một thai có Rh dương.

Những trường hợp có nguy cơ cao cần được theo dõi kỹ vào giai đoạn cuối của thai nghén. Những kỹ thuật theo dõi nhịp tim thai thường có thể cho biết thai bình thường hay không, nếu có thì cần được điều trị và đôi khi có thể cứu sống thai.

Các thày thuốc thường khuyên phụ nữ có thai dù nguy cơ cao hay thấp cũng đều nên đếm số lần thai máy mỗi ngày kể từ khoảng 26 tuần. Nếu thấy số lần thai máy dưới 10 lần hay cảm thấy thai máy yếu hơn thường thấy thì nên gặp thày thuốc để đánh giá sức khỏe của thai.

(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)