Một khối u buồng trứng nặng 3,75kg được lấy ra từ một trẻ 14 tuổi ở Đồng Nai

Tưởng mập, có thai!

Đầu tháng 6-2006, bệnh nhân H. (14 tuổi, Q.4, TP.HCM) được bác sĩ (BS) Đào Trung Hiếu - trưởng khoa ngoại Bệnh viện (BV) Nhi Đồng 1 - phẫu thuật cắt bỏ u buồng trứng to khoảng 20cm.

Trước đó vài ngày em đột nhiên đau bụng rất nhiều. Gia đình đưa đến Trung tâm Y tế Q.4 khám bệnh. Qua siêu âm, BS phát hiện em bị u buồng trứng nên chuyển qua BV Nhi Đồng 1. Tại phòng hồi sức sau mổ, H. cho biết trước khi đau bụng em thấy bụng mình dần dần to ra, nhưng thấy người vẫn bình thường nên không biết bị bệnh mà cứ tưởng bụng to là do người mập lên.

Trước đó vào năm 2005, một bé gái khoảng 12 tuổi ở Long An cũng bị u quái buồng trứng "khổng lồ" đã được GS.BS Trần Đông A - phó giám đốc BV Nhi Đồng 2 - phẫu thuật. Trước khi được phát hiện bệnh, bụng của bé gái này cũng to dần.

Cho đến khi mẹ em phát hiện bụng con gái mình sao to quá liền nghi em có thai. Bà đã nhiều lần đánh đập, la mắng bắt em phải khai ra "thằng nào" là thủ phạm. Đến khi biết con bị u buồng trứng và tận mắt thấy khối u to đùng được BS lấy ra, bà mẹ cứ ngồi khóc miết vì hối hận...

Có khi làm thay đổi cả giới tính!

BS Trương Đình Khải - khoa ngoại BV Nhi Đồng 1 - cho biết nguyên nhân của u buồng trứng đến nay chưa rõ, nhưng người ta cho rằng do xuất phát từ tế bào mầm, do quá trình phát triển buồng trứng không bình thường dẫn đến hình thành khối u. Có khi u buồng trứng làm thay đổi cả giới tính của bệnh nhân.

Tại BV Nhi Đồng 1 hằng năm có hơn 100 trẻ em gái phải can thiệp phẫu thuật để cắt u buồng trứng. Trong đó khoảng 30 ca phải mổ cấp cứu vì biến chứng xoắn bó mạch máu nuôi buồng trứng. Đến nay vẫn còn nhiều người không biết là trẻ em gái cũng bị bệnh này như phụ nữ đã trưởng thành.

Trong đó có khi trẻ chỉ bị u lành tính, nhưng cũng có khi là u ác tính (ung thư buồng trứng). Để xác định u lành hay u ác, khi vào BV trẻ sẽ được khám, siêu âm và làm một số xét nghiệm chuyên biệt.

Theo BS Khải, nếu bé gái có biểu hiện bụng to ở vùng hạ vị (dưới rốn), lâu lâu đột nhiên đau bụng vùng dưới rốn thì phải nghĩ có khả năng trẻ bị u buồng trứng. Thế nhưng nhiều gia đình không biết nên đa số trẻ vào viện trễ khi u đã rất to, có trường hợp u nặng đến vài kilôgam. Nhiều trường hợp trẻ được phát hiện u rất tình cờ khi đi khám một bệnh nào đó, bác sĩ siêu âm mới biết.

Tùy theo độ tuổi của trẻ mà có thể bị những loại u khác nhau. Thông thường, với trẻ từ 0-3 tuổi thường gặp nhất là u buồng trứng do tế bào mầm với độ ác tính rất cao, nhưng đáp ứng với phẫu thuật và hóa trị rất tốt và tiên lượng tốt hơn so với người lớn. Với trẻ từ 6 tuổi trở lên thường là nang buồng trứng chức năng (nang cơ năng), có khi có sự hiện hữu của u quái buồng trứng.

Với u quái buồng trứng, hiện nay một số đồng bào người dân tộc vẫn còn cho là trẻ bị “thư” - thường trong bướu có răng, xương, tóc. Tuy nhiên, đây là loại u lành tính ở trẻ lớn, nhưng đối với trẻ dưới 3 tuổi phải cảnh giác đối với u quái, nếu chưa biệt hóa tốt thì khả năng là ung thư rất cao. Với trẻ 3-6 tuổi thường là xen kẽ giữa hai loại bướu lành và ác tính. Để xác định chính xác phải làm xét nghiệm, quan sát trên thực thể.

Khả năng khỏi bệnh rất cao nếu điều trị sớm

Theo BS Đình Khải, hiện nay BV Nhi Đồng 1 đã thực hiện phẫu thuật nội soi cắt u buồng trứng với sự cân nhắc kỹ lưỡng về u lành hoặc u ác. Nếu trẻ bị u ác sẽ được mổ hở để đánh giá giai đoạn ung thư và phải cắt phần phụ có bướu, không cắt tử cung của trẻ để bảo vệ chức năng làm mẹ của bé gái sau này.

Trong trường hợp trẻ bị u buồng trứng hai bên thì thường là ung thư hạch, sau cắt u sẽ được hóa trị đem lại kết quả khả quan.

Nếu là u lành có kích thước trên 5cm, với BS chuyên khoa có kinh nghiệm thường chỉ cắt u và bảo tồn buồng trứng cho trẻ. Thường là trẻ được mổ nội soi để bớt sẹo, giảm đau đớn. Nếu u dưới 5cm, trẻ sẽ được theo dõi bằng siêu âm trong thời gian ba tháng.

Nếu sau ba tháng u biến mất là nang buồng trứng chức năng, không cần điều trị nhưng BS thường dặn dò bệnh nhân nếu thấy đau bụng vùng hạ vị phải đến BV tái khám ngay để được phẫu thuật sớm ngừa biến chứng xoắn.

Như vậy khi trẻ gái - dù ở độ tuổi nào - than đau bụng vùng dưới rốn một lúc rồi thôi, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám sức khỏe để kiểm tra và khai báo với BS về triệu chứng này để được siêu âm chẩn đoán.

Cần lưu ý nếu trẻ được phát hiện sớm, điều trị đúng thì dù bị ung thư cũng có khả năng khỏi bệnh rất cao. Không nên cúng kiếng và phải tuân thủ hướng dẫn của BS chuyên khoa, nhất là khi trẻ được xác định bị ung thư buồng trứng phải cho trẻ hóa trị theo chỉ định của BS.

Hiện nay vẫn còn có phụ huynh dù biết trẻ bị ung thư buồng trứng nhưng vẫn không đưa trẻ đi hóa trị hoặc quay lại tái khám theo hẹn của BS. Thậm chí bỏ điều trị tây y, chạy thuốc nam, thuốc bắc làm cho trẻ bị chậm trễ điều trị.

Tuổi Trẻ