Ngay từ khi học mầm non, trẻ em Nhật Bản đã có những cuốn "sách giáo khoa" được phát hàng tháng, đó là những cuốn sách đẹp, dễ hiểu và nhân văn khiến ngay cả bố mẹ của các em cũng mê mẩn.

Mỗi tháng, chúng tôi được nhận về từ trường (thực ra là đóng tiền mua về) một cuốn sách truyện tranh (kinder book) cho bé do các hiệp hội giáo dục phát hành hàng tháng, với nhiều chủ đề khác nhau. Việc khám phá thế giới truyện tranh cho trẻ mầm non ở Nhật thực sự là điều khiến tôi mê mẩn.

Sách kinder book của bé dạy cách đi vệ sinh.

Những cuốn sách đẹp và nhân văn
Mê mẩn vì chúng đẹp, dễ hiểu, nhân văn. Vì không có chữ, số, không có những bài tập tính, tập thử trí thông minh phán đoán của trẻ. Tất cả là tập hợp những nội dung rất thiết thực cụ thể, đơn giản, dễ hiểu và trực quan nhất nhằm hỗ trợ gia đình trong việc nuôi dạy trẻ: Tranh ảnh, truyện tranh, bài thể dục, bài hát cho trẻ... Cầm những cuốn sách minh họa to đẹp, ngộ nghĩnh có thể cảm nhận rất rõ thông điệp giáo dục của chúng: Tạo cho trẻ sự hiếu kỳ và hứng thú với thế giới xung quanh dựa trên các trải nghiệm thực tế, làm phong phú ngôn ngữ và trí tưởng tượng, tăng khả năng giao tiếp, hướng trẻ tới sự đồng cảm, sẻ chia, hướng dẫn bé sinh hoạt và các quy tắc ứng xử (manners) hàng ngày...

Điều đáng chú ý, đó là tất cả những tư liệu trong truyện tranh, từ truyện sáng tác, tới bài văn giới thiệu ngắn về văn hóa, tới bài thể dục cho bé đều là những tài liệu chuẩn mực và có cơ sở khoa học được những chuyên gia hàng đầu từ các viện nghiên cứu hay các trường đại học thực hiện.

"Cận cảnh" một vài điều tuyệt vời trẻ được dạy qua những cuốn sách
Hãy thử bắt đầu với một mẩu truyện nhỏ về việc bé tập đi vệ sinh. Bạn Panda Ponkun muốn đi vệ sinh ở trường. Cuốn Kinder book đưa tới những thông điệp:

- Khi trẻ muốn đi vệ sinh, bé không nên nhịn hay e ngại mà cần nói với cô giáo để cô giúp đỡ.

- Bé tự có thể đi vệ sinh với sự giám sát của cô. Khi có thể tự làm, cảm giác của bé sẽ vui lắm đấy.

- Phân biệt các loại bồn cầu dành cho bé trai và bé gái.

- Sau khi đi vệ sinh, bé cần làm theo các bước: giật nước, rửa tay sạch với xà phòng, lau tay với khăn khô để giữ vệ sinh.

- Bé cần nhớ, nên đi vệ sinh trước khi ra ngoài chơi, trước khi đi ngủ.

Những nếp sinh hoạt rất đơn giản này và quy tắc hành xử này, khi được hướng dẫn trực quan và dễ hiểu, sẽ thành thói quen và chúng sẽ cứ vậy theo bé suốt cuộc đời về sau.

Dạy trẻ từ những điều đơn giản, gần gũi nhất
Các sách truyện tranh của Nhật rất chú trọng tới hình ảnh các món ăn, để bé học được tên các món ăn phổ thông tại gia đình và nhà trường từ bé, gợi nên hứng thú ăn uống của trẻ, tạo thói quen ăn uống khoa học lành mạnh từ khi còn thơ bé. Các món ăn được trình bày đẹp đẽ, gắn liền các tên gọi, đi kèm các bài tập đơn giản: gắn sticker hình quả dâu trang trí bánh pancake, hay dùng màu vẽ mỳ sợi cho đĩa mỳ soba...

Các sách truyện tranh của Nhật rất chú trọng tới hình ảnh các món ăn.

Sách kinder book tạo trải nghiệm cho bé phối hợp khám phá, mở rộng thế giới quan thông qua trải nghiệm thực tế đi nhặt hạt sồi.

Đi kèm trong cuốn sách còn có cả một phần nhỏ hướng dẫn dành cho phụ huynh: Cách chế biến món ăn cho bé, quy tắc ứng xử của phụ huynh khi gặp nhau tại trường (hãy chào hỏi chân thành, giao tiếp bằng mắt, vui vẻ tươi cười, luôn sử dụng kính ngữ trong lời nói...).

Càng đọc tất cả những tài liệu giáo dục này, tôi càng tự cảm thấy, chúng chứa đựng những thông tin đôi khi chúng ta tưởng như biết rồi, nhưng khi được lặp đi lặp lại, truyền tải với những cách thức khác nhau, sẽ tạo nên các giá trị chuẩn mực trong giáo dục in sâu vào tâm trí cả phụ huynh lẫn con trẻ.

Theo Mẹ Masao - Trí Thức Trẻ