Cha mẹ nào cũng muốn con mình giỏi ngoại ngữ, thường là tiếng Anh, ngôn ngữ thông dụng trên thế giới. Tuy nhiên, tùy vào hoàn cảnh, điều kiện và quan điểm của từng gia đình mà việc bắt đầu học tiếng Anh của trẻ có khác nhau. Có bé chỉ mới hai, ba tuổi đã được học tiếng Anh tại các trung tâm lớn, một số em khác thì đến khi vào phổ thông mới bắt đầu học. Vậy tuổi nào học tiếng Anh là hợp lý nhất? Ông Gareth Jennings (ảnh), thạc sĩ tâm lý giáo dục (Anh), cố vấn giáo dục cho Hệ thống Trung tâm Anh ngữ Việt Mỹ, với kinh nghiệm chuyên sâu nhiều năm dạy tiếng Anh cho trẻ em, đã có những lời khuyên rất thiết thực.

Nên cho trẻ tiếp xúc với ngoại ngữ càng sớm càng tốt. Trẻ em từ khi lọt lòng mẹ đã có khả năng cảm nhận ngôn ngữ một cách tự nhiên. Ở các nước châu Âu, việc trẻ em lớn lên trong một môi trường đa ngôn ngữ và có khả năng nói hai hoặc ba thứ ngôn ngữ ngay từ khi còn bé là chuyện bình thường.

Vì sao là "tiếp xúc" chứ không phải là "học"? Khi nói đến học, ta thường hay nghĩ đến việc ngồi trong lớp một số giờ. Điều này mang tính gò bó, bắt buộc. Nên cho các em tiếp xúc tiếng Anh sớm trong các môi trường giáo dục tự nhiên, mang tính tương tác cao, năng động, vui vẻ, gắn kết giữa ngôn ngữ và sinh hoạt hàng ngày của các em.

Đừng bắt các em ngồi trong lớp quá sớm với một cô giáo khó tính, không hiểu biết về tâm lý trẻ em và giảng dạy bằng các giáo cụ thô sơ như bảng đen, phấn trắng.

Không có "liều lượng" cụ thể khi mới bắt đầu tiếp xúc ngoại ngữ. Thật ra, vấn đề tiếp xúc ngôn ngữ không nằm ở "liều lượng", vì không có độ quy chuẩn mà tùy thuộc vào nhu cầu, mục đích và tương lai sử dụng ngoại ngữ của đứa bé. Ví dụ, một em bé một hay hai tuổi tập nói tiếng mẹ đẻ, thì rõ ràng là không có "liều lượng" cho việc tập nói, mà hoàn toàn tự nhiên. Nếu một em bé có mẹ là người Việt và cha là người Anh, thì em bé sẽ học cả hai ngôn ngữ đó một cách tự nhiên. Trong trường hợp như vậy không ai đặt ra câu hỏi học bao nhiêu giờ tiếng Việt và bao nhiêu giờ tiếng Anh mỗi tuần. Vậy thì, thời gian sẽ không quan trọng bằng môi trường học và phương pháp học.

Nên cho trẻ học ở các trung tâm có giáo viên bản xứ hoặc giáo viên được đào tạo chuyên sâu. Tại những trung tâm có giáo viên người bản xứ, trẻ sẽ được dạy phát âm chuẩn ngay từ khi bắt đầu. Phát âm chuẩn tạo tiền đề cho việc nói lưu loát và sử dụng tiếng Anh nhuần nhuyễn khi các em trưởng thành.

Các em ở lớp mới bắt đầu học tiếng Anh ở trung tâm VATC đang được thầy giáo hướng dẫn học theo phương pháp mô phỏng tự nhiên

Nếu trẻ học tại lớp có phương pháp sư phạm không đúng, thầy cô phát âm không chuẩn... thì việc học sớm có thể phản tác dụng, bởi dẫn đến sử dụng tiếng Anh sai lệch về sau, rất khó chỉnh sửa.

Phương pháp học mô phỏng tự nhiên trong môi trường giả lập là tốt nhất. Việc mô phỏng càng tự nhiên bao nhiêu thì hiệu quả càng cao bấy nhiêu.

Thế nào là giả lập, là mô phỏng tự nhiên? Đó là các thầy cô sử dụng các bài giảng sinh động có mô hình trực quan, nội dung liên quan đến cuộc sống của các em. Những nội dung này được các chuyên gia tâm lý giáo dục thiết kế sao cho thích hợp, để các em có thể kết hợp vừa chơi vừa học. Các lớp này nên có sĩ số rất thấp, tối đa sáu-tám bạn. Các thầy cô giáo phải là bạn của các em trước, thậm chí bạn thân, giống như ba mẹ ở nhà. Vừa học vừa chơi theo những hình ảnh tự nhiên sẽ giúp các em nắm bắt từ vựng nhanh và nhớ lâu.

Hiện nay, việc áp dụng công nghệ số vào giảng dạy ở các bậc học đầu đời (mẫu giáo, mầm non) đang là xu thế bùng nổ. Các công cụ điện tử mang tính tương tác và các giáo trình số chuẩn của thế giới sẽ hỗ trợ các thầy cô tạo ra môi trưởng giả lập sinh động.

Không bao giờ là muộn để bắt đầu học ngoại ngữ. Chúng ta hoàn toàn có thể học ngoại ngữ khi đã 80 tuổi. Tuy nhiên, khả năng học một ngôn ngữ mới giảm dần theo độ tuổi. Vì vậy, nếu có điều kiện thì các bậc phụ huynh nên cho con học càng sớm càng tốt. Nếu chưa có điều kiện, bạn cũng không nên quá lo lắng, vì tuổi tác chỉ là một trong nhiều yếu tố. Một yếu tố quan trọng không kém đó là động lực và mục đích học tập. Nếu có động lực mạnh thì sẽ học rất nhanh.

Đồng hành cùng con từ những ngày đầu. Hãy cho con bạn tiếp xúc với tiếng Anh ngay từ khi một-hai tuổi. Nếu cha mẹ không biết tiếng Anh thì vẫn có thể cho các cháu nghe một cách tự nhiên, thoải mái các bài hát bằng tiếng Anh đĩa hoặc chọn lọc trên internet. Nếu cha mẹ biết tiếng Anh ít nhiều, hãy chơi với con và sử dụng tiếng Anh, nhất là chơi trò từ vựng. Ví dụ, đố trái táo là gì, con mèo là gì... Nói chung là đơn giản với những đồ vật quen thuộc xung quanh bé.

Ngôn ngữ là một phần của văn hóa, vì vậy cha mẹ hãy tạo điều kiện để trẻ em tiếp xúc với văn hóa của các dân tộc nói tiếng Anh, nhất là Âu Mỹ về mọi phương diện như nghe nhạc, xem phim, đọc sách, tiếp xúc trực tiếp bằng cách đi du lịch hoặc nói chuyện với người nước ngoài...

Đừng khoán trắng việc học tiếng Anh của con bạn cho các trung tâm tiếng Anh hoặc trường phổ thông. Hãy kiên trì đồng hành cùng con bằng cách kiểm tra, đố vui, hỏi han... để con có thêm động lực.

Theo PN