Nhằm chấm dứt tình trạng dạy trước chương trình lớp 1, trong hướng dẫn tổ chức sinh hoạt động hè năm 2014, Sở GD-ĐT Hà Nội yêu cầu các cấp học mầm non, tiểu học khi tổ chức hoạt động giáo dục cho trẻ trong dịp hè tuyệt đối không dạy trước chương trình ở các độ tuổi.

Đặc biệt, đối với trẻ 5 tuổi, không được dạy trước chương trình lớp 1 dưới bất kì hình thức nào. Tuy nhiên trên thực tế, nhiều trường vẫn "tạo điều kiện" cho giáo viên tổ chức dạy trước chương trình lớp 1...

Tất bật chạy đua
Câu chuyện học trước chương trình lớp 1 lâu này đang trở thành một đề tài "đáng báo động". Vì phần lớn các bậc phụ huynh ở đô thị quan niệm, trẻ trước khi vào lớp 1 phải đọc thông viết thạo, bảng chữ cái phải thuộc như cháo chảy và phải biết làm toán nhanh nhoay nhoáy, nếu không sẽ không theo kịp chương trình mới... Xuất phát từ quan niệm đó mà nhiều đứa trẻ mới lên 4 - 5 tuổi đã bị các ông bố bà mẹ đưa đi "đào tạo" sớm.

Tại một lớp luyện chữ trên phố Trúc Khê (Hà Nội), 20h vẫn sáng đèn, 3 cô giáo tất bật cầm tay hướng dẫn các bé đánh vần, viết chữ. Bên ngoài, các phụ huynh xếp hàng chờ đợi, rôm rả trao đổi kinh nghiệm luyện chữ.Trong ánh sáng của 6 bóng đèn tuýp, các bé 5 tuổi trong trang phục ở nhà, gương mặt vẫn còn ngơ ngác.Có bé còn tranh thủ uống sữa vì chưa kịp ăn tối. 3 cô giáo đi đi lại lại, chốc chốc lại nhắc bạn này cách cầm bút, bạn kia ngẩng đầu. Phía dưới, các cô cậu học trò lúc quay sang bạn này, lúc quay sang bạn kia nghiêng ngó, rồi lại lúi húi với quyển vở để tô cho tròn chữ. Các cô giáo vừa hướng dẫn viết vừa "nịnh" học trò. Có bé chưa quen, mẹ phải đứng bên ngoài trông chừng vì sợ con khóc. Phía bên ngoài, các phụ huynh chờ con đang chia sẻ với nhau về phương pháp dạy.

Dạy học cho các cháu mẫu giáo (Ảnh chỉ mang tính minh họa) Ảnh: Minh Việt.

"Chẳng biết sau này cháu có thành tài không nhưng trước mắt mình vất vả quá! Đi làm về không kịp cơm nước phải đưa con đi học chữ. Sau giờ học, tối nào hai mẹ con cũng đánh vật với nhau để làm bài ở nhà. Bây giờ phụ huynh nào cũng cho con đi học, nếu không cho cháu đi thì sợ thua kém các bạn khi vào lớp 1", chị Ngọc Linh (nhà ở Nam Đồng) chia sẻ.

Một phụ huynh khác ở Hoàn Kiếm (Hà Nội) lại phàn nàn: "Chủ quan, nghe lời các chuyên gia, các nhà tâm lí nên cô con gái đầu tôi không cho con học trước chương trình. Khi hết học kì I, con nằm trong tốp 6 bạn viết xấu và tiếp thu chậm nhất lớp.

Tôi tìm hiểu thì mới hay, trong 6 bạn "nhất lớp" ấy thì có 2 bạn không học trước chương trình lớp 1, còn 4 bạn thì có học trước nhưng học... ở đâu đó. Rút kinh nghiệm, đứa thứ hai, ăn xong Tết Nguyên đán 2014, vợ chồng tôi "gửi" luôn cho cô giáo chủ nhiệm tương lai".

Xuất phát từ suy nghĩ không để con mình "thua bạn kém bè", nhiều ông bố, bà mẹ "cẩn thận" cho con học trước chương trình lớp 1 từ sau khi kết thúc năm học. Riêng với những trường "điểm" phụ huynh phải cho con học trước 1 năm ở những lò luyện "nổi tiếng", như các sĩ tử đi ôn thi đại học. Nhiều phụ huynh bỏ qua cả khoảng cách địa lí, hay sĩ số của một lớp học, mặc cho con tan lớp với những khuôn mặt ngơ ngác nhễ nhại mồ hôi, có cháu còn nhìn thấy bố mẹ là khóc òa lên như bị ai đánh.

Không thể đổi lỗi cho phụ huynh
Nhận định về việc dạy học trước chương trình lớp 1, các nhà sư phạm cho rằng, lỗi là do phụ huynh. Nhưng thực tế ngược lại, hiện nay, trên địa bàn Hà Nội nhiều trường mầm non, tiểu học Ban giám hiệu "bật đèn xanh" cho các cô giáo tổ chức dạy chữ trước khi vào lớp 1.

Thường những lớp học thêm này được tổ chức tại nhà cô hoặc thuê nhà người dân gần trường học. Không gian thì chật chội, thiếu tiện nghi, chỗ ngồi san sát, viết bài đụng tay nhau là chuyện thường. Có lớp, phòng học được tận dụng là gác lửng, cầu thang chỉ dành cho 1 người đi, còn bàn học là những tấm ván kê dài ra, và ghế là... nền nhà.

Điều lạ là có những lớp học hoạt động từ nhiều năm nay nhưng vẫn không bị xử phạt. Nhiều lớp được tổ chức dưới nhiều hình thức khó kiểm soát như không dạy thêm tại trường, mở lớp... luyện chữ chứ không phải học thêm.

Có trường cô giáo lấy lí do bồi dưỡng kiến thức để tổ chức lớp học hoặc dưới dạng câu lạc bộ. Có trường, học sinh đến đăng kí tuyển sinh được phát tờ đăng kí tham gia câu lạc bộ chứ không phải lớp học thêm, mang về cho bố mẹ kí đồng ý rồi nộp lại cho cô giáo, cô lấy đó làm "giấy chứng nhận" dạy thêm.

Một giáo viên tiểu học trên địa bàn quận Thanh Xuân Hà Nội, tâm sự: "Sở GD-ĐT cấm, Bộ GD-ĐT cấm nhưng nhà trường kiểm tra. Vậy nên, nhà trường "lờ" để các cô dậy. Các cô có kiếm được một chút, thì ban giám hiệu mới có "mồi"! Tháng 6, tháng 7 là hai tháng "củ mật" của giáo viên tiểu học".

Đứng chờ con tại nhà một giáo viên tiểu học trường tiểu học Đ.T.C (Thanh Xuân - Hà Nội), chị Đặng Thanh Tâm, chia sẻ: "Câu chuyện dạy trước chương trình lớp 1 giống như khi đi giao thông ấy. Tôi không len lên, vượt lên sao được khi có nhiều người cố tình vượt đèn, cố tình len lên khi tắc đường... hay đi xếp hàng chen lấn, xô đẩy.

Thế mới có chuyện cấm mà các cô vẫn cứ cố dậy, đơn giản phụ huynh ào ào đến nài nỉ, cậy cục, rồi không sợ tốn kém... Cô nào dám từ chối? Không hẳn là tâm lí của phụ huynh, vì thực chất vấn đề là nếu các con không học trước, đặc biệt là viết chữ thì các con sẽ không bao giờ theo kịp bạn bè và cách dạy của cô trên lớp, cô mặc nhiên các con đã biết viết, biết rõ các số từ 1 đến 100 nên dạy theo kiểu hướng dẫn là chính.

Từ đó những trẻ chưa được học trước sẽ không theo kịp và học đuối hơn làm cho các con tự ti khi luôn bị chê và bị điểm kém, gây là tình trạng nản và chán học. Chưa kể, nhiều trường tiểu học còn tuyển học sinh vào lớp 1 mà cho thi "đánh vần, làm toán". Vậy thì làm sao mà cấm được".

Từ những phân tích trên, nhiều người cho rằng, không thể đổi lỗi cho phụ huynh, mà có chăng là do ngành giáo dục Việt Nam vẫn coi trọng hình thức hơn là chất lượng. "Bộ GD-ĐT, Sở GD-ĐT ra văn bản cấm, nhưng không đưa ra chế tài xử lí, phó mặc công tác kiểm tra giám sát cho các trường.

Các trường vẫn để cho các cô giáo tổ chức dạy chữ trước khi vào lớp 1, thậm chí là "bật đèn xanh", tạo ra tâm lí chung cho phụ huynh là sợ không cho con đi học sẽ đuối hơn các bạn, sẽ tạo áp lực cho các bé phải bám đuổi theo... rồi có thể sinh ra chán học.

Tuổi nhỏ cần dạy các cháu kĩ năng nhiều hơn là bắt học nhiều, vì học nhiều mà không có tính thực tế thì chỉ đào tạo ra 1 loạt thế hệ kiểu... gà công nghiệp, mọt sách. Thế hệ tương lai mà toàn "chân không chạm đất, đầu không chạm trời" thì thật là đáng ngại", bác Hà Văn Khanh nói.

Hà Nội cấm dạy trước chương trình lớp 1
Theo hướng dẫn tổ chức hoạt động hè năm 2014 cấp học mầm non của Sở GD-ĐT Hà Nội, các nhà trường khi tổ chức hoạt động giáo dục cho trẻ trong dịp hè tuyệt đối không dạy trước chương trình ở các độ tuổi. Đối với trẻ 5 tuổi, không được dạy trước chương trình lớp 1 dưới bất kì hình thức nào.

Cũng theo hướng dẫn này, các trường tùy theo điều kiện cụ thể (về cơ sở vật chất, giáo viên, nhân viên...) để xem xét tổ chức hoạt động hè theo nhu cầu của phụ huynh và chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý bằng văn bản của phòng GD-ĐT.

Ngoài ra, các trường phải sắp xếp để giảm bớt số trẻ/lớp, quan tâm đến chế độ đãi ngộ đối với giáo viên đi làm hè và bố trí cho giáo viên được nghỉ hè.

Theo Tuổi Trẻ Thủ Đô