Con tôi 1 tuổi nhìn có vẻ "ngắn hơn những em bé cùng tuổi khác. Tôi lo bé sẽ thấp bé nhẹ cân giống mẹ. Thưa bác sĩ, tôi cần chăm sóc bé thế nào để bé phát triển chiều cao tốt nhất.

Đáp
Chiều cao của trẻ dưới 5 tuổi đặc biệt dưới 2 tuổi chủ yếu do yếu tố dinh dưỡng quyết định. Ngoài 5 tuổi yếu tố di truyền mới chi phối nhiều về chiều cao.

Nhiều bậc cha mẹ thấp nên nghĩ con mình chắc chắn phải thấp là không đúng, vì cha mẹ thấp có thể do yếu tố dinh dưỡng trước đây kém chứ không phải do gen di truyền của cha mẹ là thấp.

Do vậy, để giúp trẻ phát huy tối đa khả năng chiều cao của bộ gen, cần kết hợp cả dinh dưỡng và sinh hoạt đúng cách.

Về dinh dưỡng cần chú ý dinh dưỡng tốt cho trẻ từ lúc phôi thai (thậm chí tốt nhất là từ trước lúc người mẹ có thai. Khoa học ngày nay đã chứng minh rằng giai đoạn 2 năm đầu đời có đảm bảo được chế độ dinh dưỡng hợp lý cho trẻ hay không là quan trọng nhất vì nó ảnh hưởng quyết định đến sự phát triển cả trước và trong giai đoạn dậy thì, cũng như là tình trạng sức khỏe lúc trưởng thành.

Dinh dưỡng ở đây bao gồm ăn cân đối đặc biệt đảm bảo đủ các thực phẩm cung cấp đủ đạm và những thực phẩm nhiều canxi như tôm cua cá, trứng, sữa, ăn đủ chất béo cả dầu và mỡ để đảm bảo hấp thu vitamin D (rất cần cho phát triển xương tốt), tiếp xúc ánh nắng đẩy đủ (15- 20'/ngày), ngoài ra cần thêm các yếu tố vi lượng khác mà các chuyên gia dinh dưỡng cũng chứng minh được tác dụng trong kích thích phát triển chiều cao tốt như kẽm có nhiều trong trai, hến, sò huyết, thịt bò.

Cùng với dinh dưỡng là chế độ sinh hoạt đúng cách bao gồm tư thế ngồi học chuẩn, không lao động chân tay quá sức (như mang vác nặng dễ gây gù vẹo và ảnh hưởng phát triển chiều cao), đặc biệt nếu có tăng cường tập 30 - 60'/ngày các môn thể thao có tác dụng kéo dãn toàn thân như xà đơn, bóng rổ, bơi sẽ rất hiệu quả cho kích thích phát triển chiều cao.

Các bậc phụ huynh cần lưu ý áp dụng chế độ ăn chuẩn trong 2 năm đầu đời của trẻ và cho trẻ sớm tập thể thao vào trước giai đoạn phát triển chiều cao nhanh nhất của cuộc đời: ở nữ là trước giai đoạn có kinh nguyệt: từ 9 đến 13 tuổi và ở nam là từ 11 đến 15 tuổi. Sau thời kỳ này chiều cao bắt đầu phát triển chậm hơn, thường dừng phát triển chiều cao ở nữ từ 17 đến 20 tuổi, nam từ 20 đến 22 tuổi.

BS Phan Bích Nga
Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia