Học sinh lớp Một - vui chứ?
Ấy vậy mà không ít lần tôi nghe thấy các mẹ nói chuyện với nhau về việc chuẩn bị cho con đi học lớp 1 với gương mặt lo âu, thậm chí sợ hãi. Ai cũng có lý do để sợ. Sợ con quá nhỏ còn dại dột, đối mặt thế nào với các vấn đề của trường học khi không được nương nhẹ như các em mẫu giáo nữa. Sợ cô mắng con stress, sợ không biết sắp xếp kèm cặp con ra sao để con theo kịp lớp khi mà hầu như đứa trẻ nào vào lớp 1 cũng có một hành trang phong phú là biết đọc, biết viết, thậm chí viết đẹp, biết làm toán...Con mình thì sao?.

Và đứa trẻ bé bỏng của chúng ta cũng vậy. Học sinh lớp 1 ngoài vài ngày đầu tiên vui mừng mặc áo đồng phục thơm phức xúng xính theo mẹ đến trường, ngoài những vui nhộn ồn ào của buổi đầu làm quen lớp mới thì ngay lập tức đã phải đối mặt với rất nhiều mối lo sợ. Đối với một đứa trẻ 6 tuổi, bắt đầu đi học lớp 1 đồng nghĩa với việc bắt đầu một cuộc sống mới, phải làm quen với môi trường mới, cô giáo mới, bạn bè mới và quan trọng hơn là cả một "tư cách công dân" mới. Học sinh lớp 1 không còn được chơi nhiều như hồi mẫu giáo, là phải đến trường đúng giờ, tuân thủ kỷ luật của lớp, làm bài tập về nhà, là nhận điểm số, học cách ngồi lâu hơn, nhìn lên bảng nghe thầy cô giảng bài, học cách hòa đồng hoặc đối mặt với một đám đông là các bạn cùng lớp, cùng trường...vv. Nghĩa là đứa trẻ không ít nhiều cũng phải chịu đựng áp lực của cuộc sống mới.

Làm sao bây giờ?
1. Hãy nhớ lại và khẳng định con học lớp 1 là con bắt đầu một bước trưởng thành và đó là lý do để con vui.
Những việc khác còn lại chỉ là "ba cái chuyện lẻ tẻ" không đáng lo lắng thái quá. Các bậc phụ huynh chớ để tiêu cực lấn áp cảm xúc tích cực lẽ ra phải có. Việc tạo cho trẻ cảm xúc vui vẻ, hào hứng quan trọng hơn là tìm lớp học thêm để học trước, chỉ chăm lo sao cho khi vào lớp con đọc thông viết thạo. Theo tôi, cả gia đình hãy luôn nhắc đến sự kiện con sắp vào lớp 1 với sự phấn khởi thậm chí tỏ ra thán phục. Trẻ cần có suy nghĩ rằng: 'Em đã lớn!'. Bố mẹ cũng xem lại album ảnh với những hình ảnh của con từ hồi con còn bé cho tới bây giờ để con thấy thực sự con đã lớn và đi học là một sự kiện đáng để con tự hào. Sau đó, bố mẹ cùng con chuẩn bị đồ dùng học tập thật đầy đủ, gọn gàng, đẹp mắt. Hướng dẫn trẻ bọc sách vở, cất sách vở ngăn nắp, cùng trẻ lập thời khóa biểu với những hình vẽ của con, của bố mẹ nghĩa là cả nhà cùng hướng tới sự kiện đi học của bé. Cảm xúc tích cực và an tâm của bố mẹ luôn là hậu thuẫn, là đồng minh của bé...sẽ khiến bé bước vào chặng đường mới một cách tự tin và hứa hẹn một khởi đầu tốt đẹp.

2. Ta chỉ sợ những gì ta không biết nhiều khi sự tưởng tượng khiến nỗi sợ càng lớn hơn.
Hãy cố gắng cùng con tìm cách "biết" nhiều hơn về môi trường mới, chuẩn bị tốt về mặt tâm lý để con có được sự tự tin khi xung quanh là người lạ. Bố mẹ có thể cùng con đến tham quan ngôi trường con sẽ học, lớp học của con ở đâu, biết tên cô giáo, biết hết các phòng chức năng khác của trường, chỗ chơi, thư viện, phòng vệ sinh...Có thể cùng con tưởng tượng các tình huống khó khăn có thể xảy ra và giải quyết trong tưởng tượng giống như một trò chơi.

Chẳng hạn chơi trò: "thế nhỡ?" - Thế nhỡ con không nhìn thấy chữ trên bảng thì con làm gì? Thế nhỡ cô giáo mắng con thì con sẽ nói ra sao? Thế nhỡ con muốn đi tè trong khi cô giáo đang giảng bài thì con phải làm thế nào?... Tức là chuẩn bị về mặt tâm lý để trẻ đối mặt với những tình huống có thể gây áp lực hoặc lúng túng cho bé. Đó là bằng cách xây dựng trò chơi, trẻ sẽ không hoảng sợ mà hào hứng tham gia, tìm các phương án giải quyết. Sau này khi đối diện với các tình huống thực tế chắc chắn trẻ sẽ không quá hoảng sợ.

3. Ngoài việc chuẩn bị về mặt tâm lý, trẻ cần được chuẩn bị tốt về mặt thể chất.
Hãy nâng cao khả năng diễn kịch của bé - uống vitamin, tranh thủ đưa trẻ ra ngoài thiên nhiên chạy nhảy trong mùa hè trước khi con đi học, nếu đi dã ngoại được càng tốt, đồng thời tạo cho trẻ thói quen sinh hoạt mới cho phù hợp như: dậy mấy giờ, ăn sáng lúc nào, tối đi ngủ lúc mấy giờ để đảm bảo sức khỏe và tăng khả năng tập trung lúc ngồi học. Nghĩ ra một bài tập vui nhộn để khởi động một ngày của bé. Có thể làm điều này cùng một bài hát, hoặc một bản nhạc quen.

Giúp con hứng thú học tập, cha mẹ nên trò chuyện cởi mở với con. (Ảnh minh họa).

4. Hãy tìm mọi cách hỗ trợ cho sự tự tin
Có nhiều cách làm cho trẻ tự tin khi đến môi trường mới. Đó là quần áo đẹp đẽ gọn gàng, sách vở, đồ dùng học tập đầy đủ, không thiếu thốn bất cứ thứ gì. Đó là việc tranh thủ làm quen với một bạn cùng lớp, với bố mẹ các bạn ấy để trao đổi thông tin, giao lưu nhắc nhở nhau về những việc cần làm, hỗ trợ nhau khi cần thiết. Chủ động tạo ra một cộng đồng nhỏ khi chưa và không thể ngay lập tức biết hết các bạn cùng lớp. Trò chuyện với cô giáo và nhắc đến cô giáo hàng ngày khi ở nhà với sự thân tình. Điều đó sẽ khiến trẻ an tâm hơn. Tuyệt đối không đem cô ra dọa như: "Ăn nhanh lên không mẹ sẽ thông báo với cô giáo để cô phê bình trước lớp, lớp 1 rồi mà ăn chậm như các em mẫu giáo"...

5. Rèn luyện thói quen... ngồi yên và tập trung.
Trước và trong khoảng thời gian đầu năm học mới, bố mẹ hãy kín đáo luyện cho con cách ngồi học tập tập trung trong vòng 10 phút và tăng dần đến 20 phút. Không nhất thiết là ép con ngồi học mà con có thể thực hiện bất cứ hành động gì, bài tập gì, miễn là con có thể ngồi được một chỗ chăm chú trong một khoảng thời gian nhất định mà không chán. Ví dụ, cùng con chơi xếp hình, vẽ, đọc truyện, xem tranh...nhất thiết là ngồi làm ở bàn học chứ không phải ngồi dưới sàn nhà hoặc trên giường.

6. Chia sẻ tâm sự nhiều hơn với con.
Bất kỳ vấn đề nào con gặp phải ở trường cũng có thể khiến con rơi vào trạng thái hoảng sợ. Nhưng mọi việc đều có thể giải quyết được nếu như bố mẹ lắng nghe những tâm tư của con. Bố mẹ hãy chủ động kể cho con nghe những câu chuyện đi học của mình, tìm những chi tiết vui vẻ, hài hước khiến cho những buổi thủ thỉ trò chuyện với giữa bố mẹ và con cái trở lên thú vị hơn. Những thời gian đầu khi con đi học bố mẹ hãy tìm thời gian trò chuyện với trẻ nhiều hơn. Trò chuyện chứ không phải "moi thông tin" và kiềm chế không phát biểu đánh giá, chê bai. Phê phán con hoặc các con bạn. hưởng ứng cảm xúc của trẻ, cười cùng trẻ, cố gắng đồng cảm với đánh giá của trẻ trước một sự việc nào đó. Ví dụ: "Ừ, công nhận là thế thì buồn cười thật", "Mẹ cũng thấy thế là không hay lắm con nói đúng đó..."

7. Không tạo thêm sức ép cho con và cho mình.
Những đứa trẻ bắt đầu có sự thay đổi trong môi trường sống thường bị kêu ca là nhõng nhẽo hơn, dễ xúc động hơn, dễ cáu và bướng bỉnh hơn. Đó chính là những biểu hiện ban đầu của stress. Chúng sẽ qua đi nếu bố mẹ kiên nhẫn. Chớ "đổ thêm dầu vào lửa" bằng cách mắng, quát: "Sao đi học mà hư thế? Sao dạo này con khó bảo thế", thậm chí là dùng đến bạo lực roi vọt. Những ngày đầu tiên đi học bố mẹ chịu đựng một chút nếu trẻ nói to hơn thường ngày, dễ khóc nhè hơn, đồ chơi để bừa hơn

Có thể giúp trẻ làm những việc mà trước đó nó thường làm một cách tự lập, nhưng giao hẹn với sự thấu hiểu "Mẹ biết hôm nay con đi học rất mệt nên mẹ giúp con dọn đồ chơi nhé? Mấy hôm nữa con quen rồi hết mệt rồi con làm lấy đúng không?" Đương nhiên cũng không thái quá đến mức nuông chiều, con đòi gì cũng cho, mua quà cáp để bù đắp...vv

8. Hướng dẫn cách học chứ không kèm cách học.
Có thể các bố mẹ đều muốn giúp đỡ con những lúc ban đầu, cùng học với con, ngồi bên cạnh sốt ruột nhìn con tô vẽ, làm toán vội vàng chỉ ra chỗ sai và giục con làm lại. Riêng cá nhân tôi phản đối chuyện này. Bố mẹ có thể hướng dẫn con nhưng không nên tạo cho con một thói quen như một phản xạ có điều kiện: cứ ngồi học là có bố mẹ ngồi bên cạnh. Trẻ cần có góc học tập riêng, khoảng riêng để nó thử nghiệm, suy nghĩ, tư duy. Ở đó nó có thể viết xấu, viết sai, sau đó nó tự nhận ra cái xấu, cái sai và tự mày mò sửa... Như thế sẽ bình tĩnh hơn rất nhiều nếu lúc nào cũng có người kè kè bên cạnh. Việc này sẽ cản trở việc tư duy độc lập của bé. Khi xem bài cho con, hướng dẫn con hãy đề nghị trẻ mang sách vở, mang sách ra bàn của bố mẹ chứ không thực hiện điều ấy ở bàn học của riêng con.

9. Và cuối cùng hãy thư giãn cùng nhau.
Bố mẹ hãy tâm niệm rằng, lớp 1 quan trọng thật đó nhưng dù sao cũng chỉ là lớp 1 thôi mà. Phía trước là cả một quãng đời rộng lớn. Vì thế, hãy suy nghĩ giản dị hơn, không quan trọng hóa hay thổi phồng vấn đề lên. Gia đình hãy cùng nhau chơi đùa nhiều hơn khi ở nhà để bé được giải tỏa mọi ức chế về thần kinh có thể có trong những ngày đầu tiên đến lớp.

Ta luôn nhớ mọi điều sẽ qua đi chỉ có cảm xúc và ấn tượng là còn lưu lại, nhớ mãi. Chúc các bậc phụ huynh có thể cùng các em bé lớp 1 của mình xây dựng những cảm xúc tích cực và lưu giữ những ấn tượng đẹp đẽ của năm đầu tiên cắp sách tới trường.

Ts. Giáo dục học NGUYỄN THỤY ANH
Theo Eva.vn