Có một chú Gà Tồ sống trong căn nhà nhỏ bên gốc rừng cùng với Gà mẹ. Một hôm Gà mẹ nói:
- Con đã lớn rồi! Bây giờ, con có thể tự vào rừng chơi nhưng chớ đi xa kẻo lạc. mẹ hy vọng con sẽ học được nhiều điều mới mẻ.
Gà Tồ chào mẹ rồi chạy vào rừng.
- Chào bạn gà tồ! - Chim Sáo cất tiếng gọi Gà Tồ. Rồi Chim Sáo kể cho Gà Tồ nghe bao nhiêu chuyện lạ.
- Sao bạn biết nhiều chuyện hay thế? - Gà Tồ hỏi Chim Sáo.
- Vì tôi có đôi cánh nên tôi có thể bay đi khắp mọi nơi. - Chim Sáo đáp.
Gà Tồ nhìn đôi cánh của mình rồi nói:
- Tôi cũng có đôi cánh đây này. Bạn dạy tôi bay với nhé!
Gà Tồ vỗ cánh tập bay nhưng chỉ bay được một đoạn sát mặt đất rồi ngã oạch
Khi gà Tồ về nhà, mặt cậu ta buồn thiu. Gà mẹ hỏi:
- Hôm nay, con có học được điều gì không ?
- Chim Sáo dạy con bay mãi mà con chẳng bay được! - Gà Tồ phụng phịu đáp.
Gà mẹ cười:
- Họ nhà gà mình làm sao mà bay được!
Hôm sau, Gà Tồ lại xin phép mẹ vào rừng. Gặp anh Công đng múa, Gà Tồ chạy lại bảo:
- Anh Công dạy em múa với nhé!
Rồi Gà Tồ bắt chước múa theo Công nhưng cố mãi cũng chẳng giống được anh Công. Gà Tồ chạy về nhà kể với mẹ. gà mẹ bảo. gà mẹ bảo:
- Từ xưa đến nay, mẹ chưa thấy gà múa bao giờ.
Sớm hôm sau, Gà Tồ lại vào rừng. Nó quyết định phải học được một thứ gì đó. Đang nghĩ vậy thì nó gặp bầy Khỉ con leo trèo đánh đu trên những cành cây. Gà Tồ nghển cổ lên bảo:
- Các bạn Khỉ tài ba ơi! Cho tôi chơi cùng các bạn với!
Bầy Khỉ cười "khẹc...khẹc..." đáp lại:
- Gà thì làm sao mà leo trèo được!
Gà Tồ đành kủi thủi đi tiếp. Thế rồi, Gà Tồ đi đến một cái hồ nước. Thấy diưới hồ có đàn Thiên Nga đamg lướt bơi nhẹ nhàng, Gà Tồ nghĩ: "Bơi chẳng có gì là khó" rồi nhảy ào xuống nước.
Nhưng làm sao mà Gà Tồ bơi được cơ chứ! Nó bị sặc nước và cố sức vùng vẫy. May có bầy Thiên Nga đưa nó vào bờ.
Gà Tồ ướt lướt thướt chạy về với mẹ. mẹ ôm Gà Tồ vào lòng và nói:
- Thế là con đã biết được một điều: Mỗi loài vật đều có một khả năng quý giá mà loài khác lhông có được. Phải học và phải biết tự hào về nòi giống của mình con ạ!
Gà Tồ nói:
- Con thấy loài nào cũng tài giỏi cả: Chim biết bay, Công múa đẹp, Khỉ giỏi leo trèo, Thiên Nga biết bơi, Hươu, Nai chạy nhanh như gió...Còn họ Gà nhà ta...
Gà mẹ cười âu yếm nói:
- Mỗi buổi sáng, con hãy cất tiếng gáy gọi bình minh. Tiếng gáy của con sẽ đánh thức các loài vật sống trong khu rừng tỉnh dậy...
Thế là Gà Tồ bắt đầu tập gáy.
Khi đã gáy dõng dạc, cứ mỗi sáng sớm, Gà Tồ vỗ cánh, vươn cổ gáyn "ò...ó...o" vang cả rừng. Muông thú ai ai cũng quý mến chú và chẳng ai gọi chú là Gà Tồ nữa. Chú đã thực sự rở thành một anh Gà Trống rồi.

Thu Hằng (Vương quốc Tí Hon, NXB Kim Đồng, H.,1998)