|
Đó là các bệnh tiền sản giật, tim, tiểu đường. Năm 2004, tại Bệnh viện (BV) Hùng Vương, TP.HCM có 1.266 thai phụ có bệnh lý. Trong đó chiếm đa số (539 ca) là thai phụ có ba bệnh trên. Ba tháng đầu 2005 có thêm 135 trường hợp bị các bệnh kể trên.
Hại cả mẹ lẫn con
Bác sĩ Lê Đức - trưởng khoa sản bệnh, BV Hùng Vương - cho biết những thai phụ có bệnh lý tiền sản giật, bệnh tim, tiểu đường có nhiều nguy cơ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cũng như tính mạng mẹ và con trong lúc mang thai, khi sinh đẻ.
Tiền sản giật là bệnh nhiễm độc thai thường gặp, chiếm tỉ lệ 6-8% số phụ nữ mang thai và 85% trường hợp xảy ra trong thời kỳ mang thai đầu tiên. Bệnh có biểu hiện đặc trưng là cao huyết áp, phù mặt, tay và nước tiểu nhiều chất đạm.
Tiền sản giật có thể khiến người mẹ bị tổn thương các cơ quan gan, thận, chảy máu (máu chảy không cầm được hay co giật khi chuyển dạ); làm thai nhi chậm phát triển, suy thai, thậm chí chết trong tử cung.
Nếu tiền sản giật không được điều trị có thể dẫn đến biến chứng nhau bong non, phù phổi, xuất huyết não, rối loạn tâm thần cho mẹ hoặc tử vong (10%). Do chưa xác định được nguyên nhân của tiền sản giật nên chưa có cách điều trị đặc hiệu và phòng ngừa bệnh này.
Theo BS Đức, nhiều thai phụ không biết có bệnh tim và khi được bác sĩ thông báo bị bệnh cần phải mổ tim trước khi sinh hoặc cho sinh sớm để bảo vệ tính mạng của người mẹ, đã bất ngờ, thậm chí bỏ về vì cảm thấy người vẫn “bình thường” sao lại phải mổ tim!
Nguyên nhân của vấn đề này là thai phụ đã có bệnh tim mắc phải hay bẩm sinh nhưng không có biểu hiện gì. Chỉ đến khi mang thai, do những thay đổi lớn trong cơ thể những triệu chứng của bệnh mới bộc lộ rõ, nhất là bốn tháng cuối thai kỳ. Thai phụ có một số triệu chứng như khó thở, nặng ngực, mệt mỏi, thở dốc... và những triệu chứng này dễ khiến thai phụ cho rằng tại thai lớn nên... mệt.
Thai phụ có bệnh tim sẽ thiếu oxy mãn tính khiến thai nhi phát triển không tốt, dễ bị sẩy thai, sinh non, thai chết lưu. Nếu thai phụ bị bệnh ở giai đoạn nặng, nhiều khi phải mổ tim trong lúc mang thai hoặc bác sĩ phải quyết định bỏ thai, cho sinh sớm... để cứu mẹ. Bệnh tim trên thai phụ thường khó phát hiện nếu không được bác sĩ dành thời gian hỏi bệnh và thăm khám kỹ hay không có kinh nghiệm khám tim phổi cho thai phụ.
Đối với bệnh tiểu đường, nếu thai phụ đã có bệnh trước đó thì phải được điều trị đường huyết ổn định mới được có thai. Nếu không, khi sinh trẻ có nguy cơ bị dị dạng. Nguy cơ bệnh tiểu đường xuất hiện trong lúc có thai thường hay xảy ra ở những người trong gia đình có tiền căn bệnh tiểu đường, thai to, trước đó hay sẩy thai, sinh non, thai chết lưu hoặc con chết trong khi chuyển dạ.
Khám trước khi mang thai
BS Lê Đức nói để phòng ngừa, phát hiện sớm và có phương pháp điều trị thích hợp, tất cả phụ nữ cần thăm khám trước khi quyết định mang thai hay nếu có thai thì đi khám thai sớm, tuân thủ theo lịch trình qui định. Các cơ sở y tế cần hỏi và thăm khám một cách toàn diện để phát hiện sớm những bệnh lý kèm theo.
Đối với thai phụ có tiền sản giật, tốt nhất là phát hiện bệnh sớm bằng cách đi khám thai sớm. Trong trường hợp tiền sản giật nhẹ có thể điều trị tại nhà, ăn lạt, nghỉ ngơi với tư thế nằm nghiêng để giúp máu qua thai nhi dễ dàng hơn. Khám thai hai lần/tuần để kiểm tra huyết áp, xét nghiệm nước tiểu và kiểm tra tình trạng phát triển của thai nhi. Nếu bị tiền sản giật nặng phải chấm dứt ngay bệnh bằng việc sinh thai nhi ra, ngay cả khi thai nhi còn non tháng, để tránh nguy cơ biến chứng nặng và tử vong cho mẹ.
Để phát hiện sớm thai phụ có bệnh tim, BS Đức khuyên phụ nữ trước khi lập gia đình, có ý định sinh con nên khám sức khỏe tổng quát. Nếu không, khi có thai cần đi khám thai sớm. Tùy theo tình trạng bệnh lý (hở van hai lá, hẹp hai lá...), mức độ của tim bị ảnh hưởng thế nào khi mang thai mà bác sĩ sẽ quyết định điều trị nội khoa, phẫu thuật tim sớm cho mẹ hoặc tiếp tục hay phải chấm dứt thai kỳ. Đây là một công việc cần được sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa sản và nội tim mạch.
Đối với bệnh tiểu đường, có thể phát hiện sớm bệnh và sàng lọc vào tuần thứ 28-32 của thai kỳ. Bệnh này hiện đã có phác đồ điều trị tốt: tiết chế thức ăn hoặc điều trị bằng thuốc Insulin. Nếu không tầm soát, thai nhi có thể chết lưu hoặc thai to dẫn đến sinh khó, gây sang chấn cho thai nhi (kẹt vai khi sinh, chuyển dạ kéo dài), mẹ phải sinh mổ... Những người bị bệnh tiểu đường sau khi sinh cần được theo dõi đường huyết 3-6 tháng...
LÊ THANH HÀ
|