Các bà mẹ đang có xu hướng thích mua sữa cao năng lượng cho trẻ uống. Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng lại cho rằng trẻ em bình thường không nên uống loại sữa này.

Mới thấy con không chịu ăn cháo, chị N.T.K.A, 31 tuổi, quận Bình Thạnh, TPHCM đã sai người giúp việc pha một ly sữa cao năng lượng cho bé uống. Chị A. nghĩ, trẻ không chịu ăn thì phải uống sữa cao năng lượng cho đủ chất. Thế nhưng, uống mãi mà con chị vẫn không tăng cân. Đầu tháng 7, chị đưa con đến đến Bệnh viện (BV) Nhi Đồng 2 khám thì bác sĩ cho biết con chị đã bị suy dinh dưỡng.

Không tốt cho sự phát triển của trẻ

Bác sĩ Mai Quang Huỳnh Mai, Khoa Dinh dưỡng BV Nhi Đồng 2 TPHCM, cho biết hiện nay chỉ cần thấy trẻ hơi biếng ăn là nhiều bậc cha mẹ có xu hướng dùng sữa cao năng lượng để thay thế bữa ăn của trẻ. Họ đinh ninh rằng sữa cao năng lượng sẽ cung cấp đủ chất cho trẻ. Tuy nhiên, theo bác sĩ Mai, lạm dụng sữa cao năng lượng sẽ ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của trẻ. Bữa ăn không chỉ cung cấp đủ chất mà còn giúp trẻ phát triển hàm răng bằng những động tác nhai. Hơn nữa, trẻ mới có biểu hiện hơi biếng ăn mà cha mẹ đã thay thế ngay sữa sẽ làm trẻ ngày càng thích uống sữa và chán bữa ăn hơn. Đây là một thay đổi tâm lý rất khó chỉnh về sau.

Bác sĩ Đào Yến Phi, Trung tâm Đào tạo Cán bộ y tế TP, cho biết nhiều trẻ suy dinh dưỡng trong thời gian gần đây có nguyên nhân là do uống liên tục sữa cao năng lượng. Nghe có vẻ vô lý vì sữa cao năng lượng dành cho trẻ suy dinh dưỡng nhưng trẻ em uống không điều độ lại bị... suy dinh dưỡng. Bác sĩ Yến Phi giải thích, sở dĩ trẻ bị suy dinh dưỡng là do mới sáng sớm trẻ đã uống một ly sữa cao năng lượng nên no bụng và đến bữa ăn sáng sẽ không ăn được nữa. Thấy trẻ không ăn, các bậc cha mẹ lại tiếp tục cho trẻ uống sữa tiếp. Cứ như vậy, trẻ hầu như không ăn mà chỉ uống sữa trong khi năng lượng từ uống sữa không đáp ứng đủ cho trẻ.

Chỉ phù hợp với một số nhu cầu đặc biệt Theo các chuyên gia, sữa cao năng lượng phải đạt tối thiểu 800 kcalo/lít sữa trong khi sữa bò nguyên gốc 600-650 kcalo/lít. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại sữa cao năng lượng với mức năng lượng dao động từ 800-2.000 kcalo/lít sữa. Để có sự khác biệt về calo so với những loại sữa thường, sữa cao năng lượng đã phải thay đổi một số loại thành phần so với sữa thông thường. Khi đã thay đổi thành phần, nó không được coi là loại thực phẩm hoàn hảo như những loại sữa khác nhưng sẽ phù hợp với một số nhu cầu đặc biệt là những người cần cung cấp năng lượng cao nhưng lại giới hạn lượng thức ăn vào.

Gây bệnh béo phì, dư mỡ trong máu...

Theo bác sĩ Yến Phi, sữa cao năng lượng đầu tiên chỉ được sử dụng cho những bệnh nhân bị hôn mê, không ăn được, phải nuôi ăn qua xông, hạn chế nước, sau đó mới phát triển cho những người cần mức năng lượng cao như trẻ suy dinh dưỡng, trẻ biếng ăn... Do sữa cao năng lượng không phải là một loại thực phẩm bình thường vì vậy trẻ em có sức khỏe bình thường nếu lạm dụng sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, thậm chí còn gây bệnh. Độ thẩm thấu của sữa cao năng lượng cao hơn sữa thường nên đối với trẻ em nhỏ (ruột đang trong giai đoạn phát triển) mà cho uống sữa quá cao năng lượng, hoặc uống trong một thời gian dài thì nồng độ thẩm thấu cao của sữa sẽ làm cho nhung mao ruột (nơi hấp thu các chất dinh dưỡng) có khuynh hướng ngắn đi so với những trẻ sử dụng các loại sữa thông thường. Sau này khả năng hấp thu những thực phẩm khác của trẻ sẽ kém đi. Tỉ lệ chất béo trong các loại sữa cao năng lượng cao hơn những loại sữa bình thường khác nên nếu uống kéo dài có thể dẫn tới bệnh béo phì, dư mỡ trong máu, gan nhiễm mỡ. Sau này khi lớn, trẻ sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, cao huyết áp... cao hơn những trẻ khác.

Đối với trẻ nhỏ (khi thận còn yếu) uống sữa cao năng lượng trong thời gian dài khiến thận phải làm việc nhiều có thể sẽ gây những hậu quả về sau như lão hóa gan, thận sớm. Chưa kể, sữa cao năng lượng thiếu chất xơ và nước nên khuynh hướng thay bữa ăn cho trẻ bằng ly sữa cao năng lượng lâu dần sẽ làm trẻ bị táo bón, biếng ăn, suy dinh dưỡng, bệnh trĩ, lồng ruột. Đặc biệt, ở những người lớn tuổi mắc các bệnh lý như cao huyết áp, tim mạch, hoặc trẻ béo phì... đối tượng cần phải kiêng các loại chất béo thì sử dụng sữa cao năng lượng càng làm bệnh nặng thêm.

Các bác sĩ đều không khuyến khích các bậc cha mẹ dùng sữa cao năng lượng cho trẻ em có sức khỏe bình thường. Đối với những người bệnh như hôn mê, nuôi ăn qua xông, trẻ em dưới 12 tháng tuổi... khi uống sữa cao năng lượng đều có sự chỉ định của các bác sĩ. Với trẻ trên 1 tuổi, nếu các bậc cha mẹ muốn sử dụng thì nên tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng.