Mùa nắng nóng đang chuẩn bị trở lại tại các quốc gia châu Á, có nguy cơ gây gián đoạn học tập cho hàng triệu học sinh.

Nắng nóng kéo dài khiến trẻ em Philippines phải nghỉ học.

Đây đã trở thành vấn đề nguy cấp toàn cầu nhưng chưa có biện pháp đối phó.

Biến đổi khí hậu không chỉ tác động đến môi trường, mà còn gây ảnh hưởng sâu sắc đến giáo dục của hàng triệu trẻ em trên thế giới. Năm 2024, nắng nóng và các thảm họa thiên nhiên như bão, lũ lụt đã làm gián đoạn việc học của hàng trăm triệu học sinh. Đặc biệt, các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp chịu ảnh hưởng nặng nề, khiến các em không thể đến trường và tiếp tục học hành.

Tại Philippines, nắng nóng cực đoan đã khiến gần một nửa lớp học tại thủ đô Manila phải tạm dừng hoạt động, khi các quan chức phản ứng với các cảnh báo thời tiết. Vào tháng 4 và tháng 5/2024, nhiệt độ cao không chỉ làm gián đoạn lớp học, mà còn khiến chúng bị hủy bỏ gần như hàng ngày tại nhiều khu vực trên cả nước.

Tuy nhiên, tình trạng này không chỉ xảy ra ở Philippines mà trên toàn cầu. Theo UNICEF, ít nhất 242 triệu học sinh trên thế giới đã bị ảnh hưởng bởi các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, bao gồm nắng nóng, bão nhiệt đới, bão, lũ lụt và hạn hán. Trong đó, gần 3/4 học sinh sống tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp.

Biến đổi khí hậu không chỉ làm gián đoạn việc học, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển tâm lý và học vấn của trẻ em. UNICEF cho biết khoảng một tỷ trẻ em sống ở các quốc gia dễ bị tổn thương, nơi các thảm họa thiên nhiên như bão, lũ lụt thường xuyên xảy ra, phá hủy cơ sở hạ tầng và gây cản trở nghiêm trọng đến việc học.

Trong một số trường hợp, các tòa nhà trường học bị hư hại và không thể hoạt động, hoặc được dùng làm nơi trú ẩn cho những người bị ảnh hưởng bởi thiên tai, khiến việc trở lại trường trở nên khó khăn hơn.

Ngoài ra, các điều kiện thời tiết khắc nghiệt, dù có thể không khiến trường học đóng cửa, nhưng cũng làm cho việc học trở nên không hiệu quả. Nhiệt độ cao có thể làm cho học sinh không thể tập trung, khiến việc tiếp thu kiến thức trở nên khó khăn.

Bà Megan Kuhfeld, nhà khoa học nghiên cứu tại NWEA, cho biết: "Việc gián đoạn học tập có thể dẫn đến sự tụt lại đáng kể trong tiến độ học hành của học sinh, đặc biệt là đối với những em đã phải đối mặt với các khó khăn trong cuộc sống".

Các chuyên gia giáo dục cho rằng, để duy trì các lớp học, trường học cần có các kế hoạch dự phòng khi cơ sở hạ tầng bị hư hại do thiên tai. Ví dụ, các lớp học có thể được chuyển đến những địa điểm khác như nhà thờ hoặc hội trường công cộng. Bên cạnh đó, việc điều chỉnh lịch học để tránh những tháng có thời tiết khắc nghiệt cũng là một giải pháp hữu hiệu.

Tuy nhiên, giải pháp quan trọng nhất là xây dựng một hệ thống giáo dục thích nghi được với khí hậu. Các trường học cần được xây dựng hoặc cải tạo sao cho có khả năng chống chịu tốt hơn với các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt như nắng nóng và lũ lụt.

Các tòa nhà trường học có thể được cách nhiệt, sử dụng vật liệu tự nhiên giúp điều chỉnh nhiệt độ, hoặc nâng cao để tránh ngập lụt. Đồng thời, học sinh cũng cần được trang bị kiến thức về biến đổi khí hậu trong chương trình giảng dạy, để các em hiểu được tác động của hiện tượng này và cách ứng phó với các thảm họa thiên nhiên.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, việc bảo vệ quyền lợi giáo dục của trẻ em là vô cùng cấp thiết. Học sinh cần được học về biến đổi khí hậu không chỉ để hiểu về môi trường, mà còn để có thể tham gia vào việc hoạch định chính sách và thay đổi cộng đồng, đặc biệt trong các khu vực dễ bị tổn thương.

Bà Megan Kuhfeld - nhà khoa học nghiên cứu tại NWEA, cảnh báo: "Các nghiên cứu về ảnh hưởng của việc nghỉ học do các sự kiện thời tiết khắc nghiệt cho thấy có sự thụt lùi rõ rệt trong hiệu quả học tập. Những gián đoạn này không chỉ đơn giản là thiếu thời gian học, mà còn bao gồm những yếu tố như căng thẳng và lo âu, khiến học sinh khó quay lại lớp học và duy trì động lực học tập".

Theo Giaoducthoidai.vn