Tự kỷ là một khiếm khuyết thần kinh ảnh hưởng đến khả năng hiểu, giao tiếp, ngôn ngữ, chơi và tương tác xã hội với người khác. Rối loạn thường gặp ở trẻ em với tỉ lệ khoảng 1/500 trẻ được sinh ra, trẻ trai bị nhiều gấp 4 lần so với trẻ gái.

Ở VN bệnh chỉ mới được quan tâm gần đây. Việc phát hiện sớm để có can thiệp kịp thời sẽ giúp cải thiện đáng kể tình trạng bệnh, tuy vậy bệnh rất khó nhận biết và chẩn đoán trước 3 tuổi.
Nhằm giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về căn bệnh này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với một số chuyên gia trong ngành.

Những dấu hiệu của bệnh tự kỷ?

Tùy người mà có những biểu hiện khác nhau, tuy nhiên có vài đặc điểm chung như sau: Những dấu hiệu rất sớm của bệnh là tự thu mình, không quan tâm đến người khác, không thích chơi chung với trẻ cùng tuổi vì chủ động tránh những đứa trẻ này. Không biết chơi các trò chơi bắt chước, những cố gắng để lôi cuốn sự chú ý của trẻ đều vô ích. Bé có vẻ không cần mẹ, không tỏ vẻ trìu mến khi được cưng chiều, ít khóc, bé rất ngoan, "quá" ngoan.
Khó khăn khi hiểu và sử dụng ngôn ngữ. Chơi khác thường với đồ chơi. Quá hay kém nhạy cảm với tiếng động, nhìn, nếm sờ hoặc... ngửi. Có thái độ thách thức như hung hăng, tự gây tổn thương hoặc rút lui trầm trọng. Không chỉ được đồ vật bằng ngón tay trỏ.
Bé trở nên cứng đơ khi được bế trên tay, đôi khi rất phản ứng với môi trường xung quanh và rất cáu gắt...

Việc phát hiện khi nào được coi là sớm?

Phát hiện sớm để có can thiệp kịp thời là yếu tố quan trọng giúp trẻ sớm hòa nhập cộng đồng.
Ở giai đoạn 6 tháng đầu đời: nếu trẻ có những biểu hiện như không đòi hỏi gì, có vẻ không quan tâm đến mẹ, không cười, không bập bẹ, không trao đổi qua ánh mắt như ở trẻ vài tuần tuổi, không thích thú trò chơi. Trẻ thường thiếu trương lực và thiếu sự chuẩn bị tư thế khi người lớn nghiêng về phía trẻ với 2 bàn tay đưa ra để bế trẻ. Trẻ không đòi bú và có thể bỏ một bữa ăn mà không biểu lộ gì.

Ở trẻ từ 6 -12 tháng: trẻ không trìu mến, khi được bế trên tay trẻ lạnh lùng hoặc cứng đờ, tay chân không quắp chặt vào mẹ mà bỏ buông thõng. Không phản ứng với sự hiện diện hay vắng mặt của bố mẹ, trẻ không biết gọi, không có sự giao tiếp bằng lời hoặc không lời. Trẻ không đáp khi được gọi tên. Trước những kích thích có thể trẻ phản ứng rất mạnh hoặc không phả ứng. Thường căm ghét thức ăn đặc. Không bập bẹ lúc 12 tháng, không vẫy tay chào, không nói được từ nào lúc 16 tháng và câu gồm 2 từ khi 24 tháng.

Ở trẻ 2 - 3 tuổi: Trẻ luôn dửng dưng với các giao tiếp xã hội, tránh cái nhìn của người khác và thường từ chối sự tiếp xúc của cơ thể. Trẻ giao tiếp hay cử động bằng cách lay động bàn tay của người lớn. Trẻ có những hành vi thoái hóa như đu đưa và liếm một số đồ vật một cách chậm chạp và lặp lại, cố định những chi tiết thị giác như tự nhìn bàn tay đang cử động hoặc những đồ vật xoay tròn, đong đưa, trẻ có những cử động đặc biệt như tự nhiên vỗ tay, đi nhón gót, lắc đầu, tự xoay tròn mà không chóng mặt...

Tài liệu tự kỷ