Montessori là tên gọi của một phương pháp dạy học dành cho trẻ từ 12 tháng - 12 tuổi, đặc biệt là lứa tuổi mầm non từ 12 tháng đến 06 tuổi được áp dụng rất thành công ở nhiều quốc gia phát triển từ rất lâu, và gần đây bắt đầu xuất hiện ở Việt Nam.

Một câu hỏi đặt ra rằng liệu vận dụng phương pháp Montessori hình thành cho trẻ phương pháp tư duy độc lập ngay từ bậc mầm non có thể chữa được căn bệnh thụ động của giới trẻ Việt Nam?

Mỗi trẻ là mỗi nhân vị...
Triết lý dạy học của phương pháp Montessori là tôn trọng trẻ như 1 nhân vị (xem trẻ như 1 người trưởng thành). Mỗi trẻ sinh ra đều có tiềm năng để học. "Học là tự nhiên đúng với thời điểm phát triển của trẻ. Không có quyền dạy hơn hoặc thấp hơn, giáo viên không có quyền lựa chọn chương trình dạy mà để trẻ tự lựa chọn", phát biểu của Ts. Maria Montessori, người sáng lập ra phương pháp này.

Ts. Maria Montessori, người sáng lập ra phương pháp Montessori

Các quốc gia có nền giáo dục phát triển như Nhật Bản, Anh, Mỹ, Thuỵ Điển...đánh giá rất cao phương pháp Montessori và áp dụng rất thành công.

Một đứa trẻ Nhật từ 3-6 tuổi tự mang cặp sách đến trường; tự biết mặc quần áo; tự biết chui vào hầm trú ẩn khi có động đất xảy ra v.v... nhưng cũng với lứa tuổi đó, và cũng với những tình huống đó, trẻ em Việt Nam "bị động", phụ thuộc hoàn toàn vào người lớn....Đó được biết chính là nhờ kết quả giáo dục theo phương pháp Montessori được áp dụng rộng rãi trong các trường mầm non ở Nhật.

Học theo Montessori, trẻ được học một cách chủ động: được chọn đồ chơi, được chơi theo kiểu trẻ thích. Và vai trò của người lớn chỉ là hỗ trợ hay tạo điều kiện/môi trường thuận lợi cho điều đó diễn ra. "Chúng em đến thăm trường Children's Paradise Montessori school ở Cebu (Philippines), quan sát thấy trẻ học rất tự nhiên mặc dù có người lạ vào lớp: Tự do lựa chọn đồ chơi, tự chọn góc chơi.... Chơi xong tự cất đồ chơi vào đúng vị trí và ngay ngắn. Đặc biệt âm thanh trong lớp không ồn ào như trường mầm non ở Việt Nam, mặc dù trong lớp có khoảng 30 bé tuổi từ 3-6 tuổi với 3 cô giáo, các bé chơi và nói chuyện với nhau vừa đủ nghe, tự do hoạt động nhưng rất trật tự và nề nếp...", lời kể của cô Danh, hiệu phó của trường Worldkids đã từng tham gia khoá đào tào về Montessori.

Theo kết quả khảo sát của IMS, ở nhóm trẻ được dạy theo phương pháp Montessori, hầu hết các bé đều phát huy được sự tự tin và sáng tạo hơn hẳn so với nhóm trẻ được dạy với phương pháp bình thường đối với cả 3 mức, trẻ chậm phát triển; trẻ bình thường và trẻ có khả năng đặc biệt.

Một số nhân vật nổi tiếng như Sean "P Diddy" Combs nhà sản xuất âm nhạc số một nước Mỹ, Hoàng tử Harry và William nước Anh, Jeffrey Bezos - ông chủ của trang Amazon nổi tiếng hay Gabriel Garcia Marquez phu nhân của tổng thống thứ 35 nước Mỹ (John F. Kennydy) rồi Katharine Graham ông chủ tờ báo Washington Post...cũng đã từng được dạy theo phương pháp giáo dục này.

Học Montessori ở đâu?
Ở nước ta hiện nay đã có một số trường đi tiên phong trong việc khai thác lợi thế của Montessori, có thể kể tới một số cơ sở quốc tế ở Hà Nội và Worldkids tại TP.HCM.

Mới chỉ thành lập cách đây không lâu nhưng với những việc đã và đang làm, Worldkids đã tạo được niềm tin trong cộng đồng. Tôn chỉ hoạt động của trường là lấy trẻ làm trung tâm, nên trường rất tâm đắc phương pháp giảng dạy của Ts. Maria Montessori. Trường đã cử cô Danh, hiệu phó của trường trực tiếp tham gia tập huấn khoá học về phương pháp Montessori với chuyên gia đến từ Hiệp hội Montessori của Mỹ (IMS - International Montessori Society) nên hơn ai hết, nhà trường hiểu được việc kết hợp Montessori với việc giữ gìn bản sắc văn hóa Việt Nam. Hiện Worldkids là thành viên chính thức của IMS và được Hiệp hội Montessori quốc tế cấp chứng nhận về phương pháp giáo dục này.

Cô Danh tham gia tập huấn khoá học Montessori cùng với chuyên gia Lee Havis, Giám đốc IMS tại Cebu (Philippines).

Hiện nay, trường đang tập trung dạy trẻ theo Montessori ở lĩnh vực " Sinh hoạt hàng ngày" (Practical life). Mỗi ngày, các bé ở độ tuổi 3-6 tuổi, được tham gia các giờ học lý thú như Bé tập làm nội trợ, Bé tập pha nước tắc, Bé tập mặc quần áo...Các bé học được cách cầm muỗng, nĩa; cách rót nước vào ly; các sử dụng ly thuỷ tinh v.v...

Về lâu dài, trường sẽ đồng loạt áp dụng hết các lĩnh vực còn lại của phương pháp là dạy trẻ phát triển giác quan, ngôn ngữ, toán học và văn hoá. Và sẽ chuẩn hoá trình độ giáo viên bằng cách gửi các giáo viên tham gia tập huấn và được cấp giấy chứng nhận về Montessori.

Cô và trò của trường Worlkids được GS. Trần Văn Khê, cây đại thụ của nền âm nhạc dân tộc nước nhà, trực tiếp dạy nhạc cũng theo phương pháp "học mà chơi, chơi mà học"!

Tuy nhiên, việc cho con cái đi học theo phương pháp Montessori đòi hỏi phụ huynh phải thay đổi chính mình. Trẻ theo học trường hay lớp theo phương pháp Montessori chỉ đạt hiệu quả cao khi môi trường gia đình cũng tương thích với phương pháp đó. Gia đình cần kết hợp với nhà trường để tránh những tình huống nhà trường dạy một đằng về nhà bố mẹ đòi hỏi một nẻo. Ví dụ, trẻ em theo học trường Montessori thường được nhiều tự do, tự chủ, lựa chọn nhiều hơn. Nếu về nhà, bố mẹ lại áp đặt làm thay hết mọi thứ thì việc học của trẻ không còn mấy hiệu quả nữa....

Phụ huynh có thể tham gia dạy trẻ theo phương pháp Montessori bằng cách tham gia thường xuyên vào các bữa tiệc Buffet được tổ chức tại trường Worldkids. Đều đặn 2 tuần/lần, trường sẽ tổ chức các bữa tiệc Buffet có sự tham gia của cha mẹ cùng với các bé. Đây có thể gọi là "bữa tiệc Buffet Montessori"!....Trẻ được tự do thực hành các kỹ năng Montessori trẻ đã được học mà trẻ thích. Và cha mẹ sẽ cùng tham gia làm với trẻ trong các hoạt động này....

Chúng ta không kì vọng con của chúng ta trở thành Harry, William hay Jeffrey Bezos...nhưng rõ ràng thực tế đã chứng minh Montessori đem đến cơ hội học tập tốt hơn cho trẻ. Chúng ta có nên cho bé được trải nghiệm?

Thông tin tham khảo thêm về phương pháp Montessori và trường Worldkids: truy cập website www.worldkids.edu.vn. hoặc gửi email tới địa chỉ info@worldkids.edu.vn.

Thanh Loan.