Nhiều bà mẹ tốn rất nhiều thời gian để chế biến món ăn cho trẻ nhưng cuối cùng trẻ vẫn gầy ốm và thậm chí suy dinh dưỡng. Theo các bác sĩ dinh dưỡng: nấu ăn cho trẻ không cần cầu kỳ mà cái chính là phải có kiến thức. Việc để trẻ bị suy dinh dưỡng hay biếng ăn bên cạnh các bệnh lý thực thể, lỗi còn lại phần lớn thuộc về những người nuôi dưỡng trẻ.

Pha sữa bằng nhiều loại nước
Nhiều bà mẹ nghĩ sữa không cung cấp đủ chất cho con mình nên đã dùng nước suối, nước rau, nước củ dền, nước xương hầm... để pha sữa. Thực tế thì các loại sữa công thức dành cho trẻ nhỏ, nhà sản xuất đã cân đối đầy đủ về thành phần dinh dưỡng.

Nếu pha sữa bằng các loại nước rau củ, xương, nước suối sẽ dẫn tới hiện tượng "thừa quá hóa hại". Chẳng hạn, dùng nước suối để pha sữa sẽ dẫn đến tình trạng thừa khoáng chất vì hàm lượng này trong nước suối rất cao. Nước củ dền sẽ gây ngộ độc nitrat, nước xương làm trẻ ngán mà bỏ sữa luôn... Vì vậy, tốt nhất chỉ nên dùng nước đun sôi để gần nguội rồi pha sữa cho trẻ.

Pha sữa đặc hơn hướng dẫn
Nhiều bà mẹ muốn con bú được nhiều sữa nên đã tự ý tăng liều lượng sữa nhưng lại không tăng lượng nước pha như hướng dẫn. Kết quả là trẻ không lên cân mà còn bỏ bú vì ngán, thậm chí tiêu chảy hay táo bón vì hấp thu quá nhiều chất bổ. Thực tế với các loại sữa công thức, nhà sản xuất đã tính toán kỹ lượng nước và sữa tối ưu đủ để cung cấp năng lượng cho trẻ phát triển và phù hợp với hoạt động của hệ tiêu hóa và các cơ quan trong cơ thể của trẻ ở từng lứa tuổi, vì vậy không tự ý pha đặc hay loãng hơn theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Cho trẻ ăn nước hầm
Nhiều người cho rằng sau khi hầm nhừ, tất cả những chất bổ tinh túy nhất của thực phẩm (thịt, cá, tôm...) đã tan vào trong nước, "phần cái" còn lại chỉ là "xác". Một số bà mẹ ngày nào cũng cặm cụi hầm xương lấy nước nấu cháo cho con. Họ hy vọng những chất bổ sẽ tan trong nước đặc biệt là calci từ trong xương động vật sẽ tốt cho trẻ. Thế nhưng, dù ngày nào họ cũng hầm xương, bé cưng vẫn cứ thiếu calci và gầy nhom. Thực tế cho thấy, nước xương hầm chỉ cho vị ngọt và mùi thơm nhưng lại không có giá trị dinh dưỡng bao nhiêu. Còn calci thì không thể tan vào nước được. Tuy nhiên, các phân tích thành phần dinh dưỡng đã cho thấy chất đạm (thịt, cá, tôm...) có nấu trong bao lâu thì vẫn còn trong xác thịt, xương mà không tan được vào trong nước, chất xơ trong rau củ cũng vậy. Vì vậy muốn nhận đủ các chất dinh dưỡng, phải cho trẻ ăn cả phần cái (xác) của thực phẩm bằng cách băm nhuyễn, cắt nhỏ, nấu mềm...

Không thêm dầu vào món ăn
Nhiều người không dùng hoặc cho rất ít dầu ăn khi nấu cho con vì sợ bé khó tiêu. Thực ra, dầu ăn cung cấp nhiều năng lượng và giúp bé hấp thu tốt các chất khác, vì thế mỗi bữa ăn của trẻ bạn nên thêm hai muỗng cà phê.

Dùng cháo dinh dưỡng "vỉa hè"
Với suy nghĩ cháo dinh dưỡng chế biến sẵn bán ở vỉa hè vừa ngon, bổ, rẻ lại tiện lợi nên một số phụ huynh thường mua cho con ăn. Nhưng thực tế cho thấy: trẻ ăn cháo dinh dưỡng mua ngoài đường thường không tăng cân do cháo loãng không đủ chất lại không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Vì vậy, cần hạn chế cho con ăn cháo không rõ nguồn gốc. Nếu buộc phải dùng, nên nấu bổ sung thêm dầu ăn, trứng hoặc thịt bằm, rau cắt nhỏ vào cháo trước khi cho bé ăn.

Nghiện khoai tây, cà rốt, xương hầm
Một số bà mẹ quan niệm rằng món ăn này chứa nhiều chất bổ nên họ trường kỳ chế biến món này cho trẻ. Thực tế: khoai tây, cà rốt chỉ đại diện cho nhóm bột đường chứ không phải là rau quả như một số người vẫn nghĩ. Vì vậy, bé cưng sẽ rơi vào tình trạng thừa bột đường nhưng lại thiếu vitamin. Vì vậy bạn nên hạn chế dùng quá nhiều hai loại củ này và bổ sung thêm nhiều loại rau xanh khác, tuy nhiên mỗi bữa ăn chỉ nên dùng một loại rau chứ không nên kết hợp nhiều loại sẽ tạo mùi vị khó ăn.

Nấu một nồi cháo to ăn cả ngày
Do quá bận rộn, hơn nữa mỗi bữa bé ăn không nhiều nên một số bà mẹ phải làm cách này rồi cho vào tủ lạnh, mỗi bữa lấy ra hâm lại cho trẻ ăn. Với một nồi cháo đủ 4 nhóm dinh dưỡng gồm cháo + thịt heo + rau mồng tơi + dầu ăn, khi hâm lại lần 1 rồi lần 2, lượng vitamin trong rau sẽ mất đi gần hết và có mùi vị khó ăn. Trẻ lại bị ngán vì cả ba bữa ăn chỉ có cùng một mùi vị.

Cũng làm theo cách này nhưng bạn chỉ cần nấu một nồi cháo trắng khoảng 3 chén, sau đó múc ra một chén cháo để nấu riêng với thịt heo, rau mồng tơi, dầu, nêm nước mắm để ăn sáng, để phần cháo trắng còn lại vào tủ lạnh, rồi bữa trưa múc ra một chén để nấu với thịt bò, rau lang, dầu ăn, nêm nước tương, chén cháo còn lại ăn tối với đậu hũ, bí đỏ, dầu ăn, nêm đường ngọt.

Lưu ý: sau khi băm nhuyễn thịt, cá, lươn, tôm... sống bạn nên đánh tan phần đạm này trong một ít nước lã trước khi bỏ vào nồi nấu chín cùng với cháo và quấy luôn tay sẽ không bị vón cục lại. Phần rau củ nên băm nhỏ và cho vào khi cháo nấu gần xong để trẻ nhận được đủ chất dinh dưỡng, và chỉ nên nấu rau một lần, cuối cùng cho thêm 2 muỗng dầu.

Không phải món ngon của mẹ luôn là món ngon của con
Nhiều bà mẹ rất buồn vì đã bỏ nhiều công sức nấu nhiều món ăn cầu kỳ, đủ chất dinh dưỡng, tốn cả tiếng đồng hồ hầm xương với khoai tây, cà rốt nấu cháo mà con vẫn bị suy dinh dưỡng. Nhưng khi bác sĩ hỏi: "Nếu chị ăn canh xúp này liên tục trong 1 tuần thì có chịu nổi không?"lúc đó bà mẹ mới chợt nhận ra sai lầm của mình.

Trẻ nhỏ nhưng đã biết thưởng thức mùi vị, bắt trẻ ăn mãi một món sẽ ngán và dần dần trở nên biếng ăn là do vậy. Và không phải món ngon của mẹ luôn là món ngon của con. Cho bé ăn uống đa dạng, đổi món thường xuyên là cách tốt nhất để bé nhận được nhiều loại chất dinh dưỡng mà không bị ngán.

Lạm dụng máy xay sinh tố
Có nhiều trẻ lớn 3 - 4 tuổi, mọc đầy đủ răng rồi mà vẫn không chịu nhai mà chỉ biết ăn thực phẩm xay, vì cứ ăn lợn cợn là bị nôn. Có trẻ tới 7 - 8 tuổi cũng không biết sử dụng răng hàm để nghiền nát thức ăn mà chỉ nhai bằng mấy cái răng cửa rồi nhắm mắt nuốt trọng, ăn như vậy nên có khi thức ăn vào rồi lại ói ra, thật khổ sở. Để tránh điều này, bạn nên tập trẻ ăn những thức ăn phù hợp trong từng thời điểm của trẻ. Khi trẻ 6 tháng tuổi thì tập ăn bột loãng rồi sệt dần, 7 - 8 tháng ăn cháo nhuyễn hoặc bột đặc, 12 tháng thì tập quen với cháo nấu còn hạt và các thức ăn mềm như phở, bún, nui... 2 tuổi mọc đủ răng hàm thì ăn cơm.

Mỗi khi chuyển tiếp chế độ ăn, những bữa đầu mới tập có thể trẻ sẽ bị nôn, nhưng sau đó sẽ quen dần. Nên chuyển đổi dần dần để trẻ dễ thích nghi. "Cai máy xay sinh tố" bằng cách xay thô dần (thời gian xay ngắn lại), sau đó ăn cháo nấu đánh qua rây inox có lỗ hơi to, chuyển dần với cháo hột, cháo đặc, cơm nhão chan canh, rồi cơm hột...

Lưu ý khi nêm nếm thức ăn của trẻ
Trẻ nhỏ có cảm giác vị giác tốt hơn người lớn rất nhiều, vì con người càng lớn thì lưỡi càng bị "chai đi", và nhiều người già bị mất cả cảm giác này. Vì vậy khi nêm nếm thức ăn cho trẻ, bạn cần nêm nhạt hơn "lưỡi" của bạn một chút. Nếu bạn nêm vừa miệng mình thì có lẽ là quá mặn hoặc quá ngọt so với trẻ.

(Theo Bình Minh, Báo Khoa học Phổ thông)