Mùa hè, trẻ được nghỉ học nên nhiều bậc cha mẹ thường tranh thủ thời gian cho con đi cắt amidan. Tuy nhiên, không phải đối với tất cả mọi trường hợp cắt amidan là tốt. Do vậy cần hiểu đúng vai trò, vị trí của amidan đối với cơ thể và liệu cắt amidan có tốt hay không? Thời điểm nào cắt amidan cho trẻ là thích hợp nhất?

Amidan phì đại nên được cắt bỏ.

Amidan nằm ở vị trí nào trong cơ thể?

Amidan là tên gọi chung cho các hạch lympho tập trung lại thành đám nằm ở họng tạo thành một vòng bạch huyết Waldayer gồm có amidan vòm (V.A), amidan khẩu cái, amidan lưỡi. Trong bệnh lý tai mũi họng, khi nói đến viêm amidan tức là nói đến amidan khẩu cái, nằm ở ngay họng miệng, hạch nhân to nhất trong vòng bạch huyết. Vai trò của vòng bạch huyết là sản sinh ra các kháng thể tế bào giúp cho cơ thể chống đỡ lại các yếu tố gây bệnh. Tuy nhiên amidan lại có cấu tạo khe hốc nên bên cạnh việc giúp cho các bạch cầu len lỏi vào trong tổ chức amidan, các hốc này còn làm ứ đọng thức ăn và là ổ trú ngụ của vi khuẩn nên trong một số trường hợp, amidan được gọi là lò viêm tức là nơi khởi nguồn của các bệnh nhiễm khuẩn vùng mũi họng, gây áp-xe quanh amidan lan ra xung quanh gây viêm tấy tổ chức liên kết vùng cổ, nặng hơn gây viêm trung thất thậm chí gây những biến chứng toàn thân như thấp tim, viêm cầu thận... ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của bệnh nhân cũng như là gánh nặng cho xã hội.

Vào những thập niên 60-70, phẫu thuật cắt amidan để dự phòng các nhiễm khuẩn vùng họng cũng như những biến chứng mà viêm amidan gây ra được đặt ra và thực hiện hàng loạt cho các thanh niên nhập ngũ. Ngày nay, nhờ sự phát triển của các hệ thống kháng sinh, việc cắt amidan có chỉ định chặt chẽ và phù hợp hơn.

Những trường hợp nào nên cắt amidan?

Những trường hợp bị viêm amidan trên 5 lần trong một năm, viêm amidan trên 3-4 lần trong 2 năm liên tiếp; viêm amidan do loại vi khuẩn gây mùi hôi; viêm amidan do liên cầu bêta tan huyết nhóm A (loại vi khuẩn có khả năng gây biến chứng toàn thân như viêm cầu thận cấp, thấp tim, viêm khớp. Loại này được xác định bằng lấy dịch mủ của amidan nuôi cấy tìm vi khuẩn và tìm kháng thể của vi khuẩn trong máu với phương pháp ASLO); viêm amidan gây biến chứng tại chỗ như viêm tấy, áp-xe quanh amidan; viêm amidan gây biến chứng cho các tổ chức kế cận như viêm tai giữa, viêm mũi xoang, viêm thanh quản, viêm phế quản; amidan quá to ảnh hưởng tới các chức năng nuốt, biến đổi giọng nói, cản trở đường thở; viêm amidan ảnh hưởng tới phát triển thể chất của trẻ làm cho trẻ biếng ăn, còi cọc không phát triển được.

Những trường hợp nào không nên cắt amidan?

Những trường hợp nên cắt amidan nhưng không được tiến hành phẫu thuật nếu người bệnh đang bị viêm amidan cấp; trong vùng bệnh nhân sống đang có dịch sốt xuất huyết, cúm..., người bệnh có các bệnh lý về máu như máu khó đông, suy giảm tiểu cầu, leucemi cấp, leucemi kinh...; người bệnh kèm theo những bệnh lý mạn tính như xơ gan, suy thận mạn... Chỉ định cắt amidan phải được các thầy thuốc chuyên khoa tai mũi họng quyết định.

Nhiều bà mẹ cho rằng sau khi cắt amidan, trẻ sẽ bị viêm nhiễm do vi khuẩn hay virut chạy thẳng vào phổi gây viêm phổi nên rất băn khoăn, nhưng việc cắt bỏ amidan chính là một biện pháp tránh viêm phế quản, viêm phổi bằng cách loại trừ ổ viêm là amidan. Việc đưa ra chỉ định thường không phụ thuộc vào độ tuổi của bệnh nhân mà phụ thuộc vào tình trạng bệnh lý của amidan và những biến chứng do amidan gây ra. Tuy nhiên, người thầy thuốc cũng khuyến cáo nên cắt amidan ở trẻ trên 5 tuổi và người dưới 60 tuổi nếu không có những chỉ định bắt buộc khác. Phẫu thuật cắt amidan cũng không phụ thuộc vào thời điểm trong năm mà phụ thuộc vào tình trạng của viêm amidan cũng như việc sắp xếp thời gian thuận tiện cho công tác và học tập.

Theo: Báo Sức khoẻ và Đời sống