Khi trẻ có biểu hiện không thích thú với việc bú sữa mẹ, việc các mẹ coi lại sự hiểu biết cũng như kinh nghiệm của mình trong việc nuôi con bằng sữa mẹ để tránh tình trạng bé chuyển hẳn sang sữa ngoài là vô cùng cần thiết.

Sữa mẹ là nguồn thức ăn quý giá, là nguồn dinh dưỡng cần thiết cho bé phát triển và còn là nguồn kháng thể trong giai đoạn đầu đời. Nuôi con bằng sữa mẹ được coi là biện pháp rất hiệu quả trong việc bảo vệ sức khỏe của bà mẹ và trẻ em.

Nuôi con bằng sữa mẹ là cần thiết

Chỉ trừ trường hợp các bà mẹ không đủ sữa hoặc do nguyên nhân bệnh lý mà không thể nuôi con bằng sữa mẹ, tất cả các bé đều phải được bú mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu đời. Sữa mẹ chứa hàng trăm thành phần dinh dưỡng và các yếu tố bảo vệ giúp tăng cường khả năng miễn dịch của trẻ. UNICEF ước tính có khoảng 1,3 triệu trẻ chết hàng năm bởi không được nuôi bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, mà bị nuôi bằng các thức ăn đồ uống khác.

Sữa mẹ là nguồn thức ăn quý giá, là nguồn dinh dưỡng cần thiết cho bé phát triển và còn là nguồn kháng thể trong giai đoạn đầu đời

Theo tổ chức Y tế thế giới, sữa mẹ cung cấp 100% nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ trong giai đoạn 6 tháng đầu, 50% nhu cầu ấy cho giai đoạn từ 6 đến 12 tháng tuổi. Trong năm thứ 2, sữa mẹ vẫn có thể cung cấp 33% nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ và khả năng cung cấp này khoảng 10% vào năm thứ 3.

Các bà mẹ có thể dễ dàng nhận thấy biểu hiện chán sữa qua động tác bú của bé. Bé ngậm nhưng không chịu bú hoặc bú rất ít. Nếu mẹ cố gắng cho bú, bé sẽ khóc và từ chối ngậm vú mẹ hoặc sau khi ngưng do bị ho sặc trong quá trình bú mẹ, bé sẽ nhả vú ra và thôi không bú nữa. Những lần sau cho bú, bé chỉ bú một bên và nhất định từ chối bên kia, khoảng cách giữa những lần đòi bú của bé tăng dần cho đến lúc bé hoàn toàn không đòi bú nữa.

Có nhiều nguyên nhân khiến bé không thích bú sữa mẹ. Bé bị đau do sang chấn, vết thương hay bầm máu sau khi sinh, bé bị tưa hay nấm lưỡi. Giai đoạn mọc răng khiến bé nóng sốt, các triệu trứng cảm như nghẹt mũi, ho cũng khiến bé sợ bú mẹ. Đôi khi tư thế cho bé bú của các mẹ không đúng hoặc tia sữa bắn ra quá mạnh, mùi cơ thể mẹ thay đổi do sử dụng các loại nước hoa, sữa tắm, xà phòng khác nhau hoặc mùi sữa thay đổi do mẹ ăn tỏi thậm chí thời điểm cho bé bú không thích hợp cũng khiến các mẹ gặp khó khăn trong việc cho bé bú.

Giúp bé thích sữa mẹ như thế nào

Vì thế, trước tiên các mẹ phải cho bé bú đúng cách, đúng tư thế để giúp bé tận hưởng tối đa nguồn sữa mẹ quý giá. Khi cho bé bú, mẹ nên ngồi thoải mái trên ghế, bế bé hướng mặt về phía bầu vú bên tay thuận trước. Nên hạn chế đặt bé nằm trên giường và cho bú, bé sẽ dễ ọc sữa, thậm chí sữa sẽ qua vòi Eustache mà gây viêm tai giữa cho bé.

Trái với suy nghĩ chỉ cần đưa núm vú về phía bé, để có thể bú mẹ thoải mái, mẹ nên dùng tay nâng cả bầu vú và chạm nhẹ vào miệng bé rồi để bé tự ngậm núm vú, không nên dùng tay kéo núm vú đẩy vào miệng bé. Đầu và thân bé phải thẳng, bụng áp sát vào bụng mẹ, đó là tư thế bú mẹ thoải mái nhất của bé.

Các mẹ nên sớm cho bé bú ngay sau khi sinh càng sớm càng tốt, làm như vậy sẽ kích thích giúp mau lên sữa cũng như tận hưởng được nguồn sữa non quý giá, cho bé bú theo yêu cầu, bất cứ lúc nào trẻ đói và đòi bú, không nhất thiết cho theo giờ giấc nhất định, và cũng không nên giới hạn thời gian mỗi lần bú. Có một lời khuyên hữu ích cho các bà mẹ nuôi con là "hãy nhìn bé chứ đừng nhìn đồng hồ khi muốn cho bé bú hay ăn", nếu bé đói, bé sẽ khóc đòi bú, còn nếu đến giờ mà bé chưa muốn bú cũng không nên ép bé.

Trước khi cho bé bú có thể rửa qua núm vú bằng khăn xô có thấm nước ấm cho đầu vú mềm mại. Khi cảm thấy bé đói nên bế bé vào lòng, vỗ về, trò chuyện tạo cảm giác yên ổn trong lòng mẹ thì hãy bắt đầu cho bé bú. Ngay cả khi bé tỏ ra không thích bú mẹ, các mẹ cũng đừng quá căng thẳng, khi căng thẳng các cơ ngực ít nhiều sẽ co lại làm bé sợ. Nên thường xuyên ôm bé và trò chuyện, bé sẽ quen với tư thế đó và việc cho bú nhờ thế cũng dễ dàng hơn. 

Trường hợp bé nhất định không muốn tiếp tục bú mẹ nữa thì có thể cho bé uống tiếp sữa mẹ đã vắt ra và nên cho bé uống bằng thìa, tránh cho bé làm quen với núm vú bình. Bé chưa thể phân biệt giữa núm vú bình với núm vú mẹ, nhưng nếu tiếp xúc thường xuyên với cái đó, sẽ rất khó cho bé bú mẹ trở lại nếu bé đã quen với việc bú bình

Một vài thói quen sinh hoạt thường ngày của các mẹ có thể lại là nguyên nhân khiến bé sợ vú mẹ. Các mẹ từ công sở về là cho bé bú liền, quên mất việc tắm rửa sạch sẽ trước khi cho bé bú, mỹ phẩm trang điểm và mũi nước hoa lạ từ cơ thể mẹ sẽ gây ra cho bé sự khó chịu, nhất là khi bé đã quen với mùi đặc trưng của mẹ.

Nếu có mùi hương khác lấn át mùi vị thân quen của mẹ, bé sẽ khó thích nghi dẫn đến tình cảm giảm sút, bú kém đi, ảnh hưởng đến sinh trưởng của bé. Trong thời kỳ cho con bú, các bà mẹ nên mặc áo lót bằng vải bông. Các loại áo lót có sợi hóa học có thể gây ra tắc tuyến sữa do sợi bông hóa học gây ra.

Các mẹ nên vệ sinh đầu vú cẩn thận trước khi cho bé bú, vệ sinh đầu vú không cẩn thận khiến các tia sữa bị tắc, bé vừa khó bú vừa có nguy cơ bị vi khuẩn tấn công, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe. Cười đùa, nói chuyện khi cho con bú cũng gây cho bé nguy cơ sặc sữa, sữa trẻ có được khi bú sẽ chảy nhầm vào khí quản, nhẹ thì có thể bị sặc sữa, nặng thì có thể bị viêm phổi.

Việc bỏ bú mẹ sớm sẽ khiến trẻ thiệt thòi vì chỉ sữa mẹ mới cung cấp các vitamin, khoáng chất, chất miễn dịch một cách cân đối và dễ hấp thụ nhất cho bé. Nhiều bà mẹ trẻ không quan tâm tới phương pháp cho bú, dẫn tới cho trẻ bú không đúng cách, lượng sữa ra ít khiến trẻ chán, bỏ bú sớm. Ngoài ra có thể sau khi sinh, sữa chưa kịp ra, bà mẹ đã cho trẻ uống sữa bột khiến trẻ quen vị ngọt của sữa bột, không chịu bú mẹ. Việc nuôi con bằng sữa mẹ thật quan trọng và cần thiết để có thể giúp đứa trẻ ngày càng toàn diện thể chất những năm sau này.

Theo BS. Nguyễn Trí Toàn