Số bé sinh ra trong các gia đình khá giả, cha mẹ có học vấn nhưng vẫn bị suy dinh dưỡng thể thấp còi chiếm tỷ lệ đáng kể.

Lý giải của các chuyên gia cho thấy, nguyên nhân gây ra tình trạng này chính là sự chăm chút quá mức, thành ra phản khoa học của người lớn.

Ngoài hậu quả dễ nhìn thấy là suy dinh dưỡng, cách nuôi dưỡng con trên cơ sở biết nhiều nhưng chưa hiểu đầy đủ, còn gây ra hậu quả về lâu dài cho sức khỏe thể chất và tâm thần của bé.

Tại Trung tâm Khám tư vấn dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng quốc gia, mỗi ngày có khoảng 150-200 bé tới khám. Phần lớn là bé bị biếng ăn, kèm theo các triệu chứng suy dinh dưỡng, còi xương, rối loạn tiêu hóa, viêm đường hô hấp...

Theo nghiên cứu, có khoảng 5% bé ngay khi sinh ra đã lười bú nhưng đến lứa tuổi 2-3, tỷ lệ bé biếng ăn lại tăng lên tới 30-40%. Điều này đã một phần cho thấy, nguyên nhân gây biếng ăn thường ít do tự thân bé, mà do lỗi của người lớn.

Bé chỉ ăn một lượng thức ăn nhỏ từng bữa như đĩa bột nhỏ hoặc nửa ly sữa nhưng không khí bữa ăn thường rất căng thẳng. Ông bà, bố mẹ "làm trò" thu hút bé, "lừa" cho bé lạc hướng để đút thức ăn vào miệng, rồi dần chuyển sang thúc ép, quát mắng và cả đánh đòn nếu bé không chịu ăn, ăn chậm hay ăn không hết.

Khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai cũng tiếp nhận nhiều phụ huynh tới phàn nàn về tình trạng con còi cọc, lười ăn. Các bác sỹ yêu cầu phụ huynh mang bột, cháo ăn hằng ngày của bé đến để tìm nguyên nhân. "Mẫu số chung" trong cách chế biến thức ăn của rất nhiều bà mẹ. Đó là cho tất cả các loại rau củ quả, gạo, thịt nạc, tôm cá... vào máy xay sinh tố để nấu thành một hỗn hợp xay nhuyễn cho bé ăn. Khi thử, cả bác sỹ và bà mẹ đều thừa nhận là loại cháo, bột tổng hợp này rất... khó ăn.

Thậm chí, PGS.TS. Nguyễn Tiến Dũng - Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai đã phải lên tiếng cảnh báo về "hội chứng" lạm dụng máy xay sinh tố". Cách chế biến thức ăn này không những làm bé dần dần chán ăn, không nhận biết được mùi vị từng loại thức ăn, mà còn khiến bé chỉ biết nuốt thức ăn, không có phản xạ nhai, gây bất lợi cho phát triển cơ hàm và việc ăn uống sau này.

Một điều đáng lo ngại nữa là nhiều bà mẹ thấy con lười ăn, thì thường tự ý cho bé uống thêm các gói men tiêu hóa có vị ngọt, thơm, dễ uống. Tuy nhiên, men tiêu hóa cũng là một loại thuốc, nếu dùng không theo chỉ dẫn của bác sỹ rất có thể sẽ gây hại cho hệ tiêu hóa non nớt của bé và làm bé càng biếng ăn hơn.

Nỗi khổ của nhà giàu
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm - Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết, tuy Viện chưa có thống kê cụ thể về đối tượng bé biếng ăn, nhưng tỷ lệ này đang có biểu hiện gia tăng ở số bé tới khám và tư vấn dinh dưỡng.

PGS.TS Nguyễn Thị Lâm đã chỉ ra những sai lầm phổ biến ở các gia đình, khiến bé trở nên biếng ăn. Nhiều khi, vì có điều kiện vật chất tốt hơn, các bà mẹ chăm chút con nhiều quá, ép bé ăn nhiều thực phẩm giàu dinh dưỡng, phải ăn đủ số lượng quy định theo bữa,... lại gây phản khoa học.

Các bà mẹ thường quá chú trọng tìm mua đủ các loại thực phẩm bổ dưỡng và tìm mọi cách cho bé ăn đủ lượng nhất định cho mỗi bữa ăn, mà quên đi cách dạy cho bé làm quen với món ăn, hứng thú với ăn uống, khẩu vị riêng của từng bé, cách chế biến món ăn phù hợp, tình trạng sức khỏe của bé ở từng thời điểm...

Bé được người lớn chiều chuộng, săn sóc tới từng miếng ăn giấc ngủ, nhưng lại không được ăn uống theo sở thích, không thấy hứng thú, thoải mái với bữa ăn và dần dần có tâm lý sợ ăn, tìm cách chây ì, quấy khóc, bỏ trốn và không chịu ăn.

Nguyên nhân kém ăn
Công thức chế biến lặp đi lặp lại gồm gạo xay, khoai tây, carrot, các loại đậu, nấu với thịt nạc hoặc tôm cá và nước hầm xương cũng khiến bé chán ăn...

Bên cạnh đó, bé không chịu ăn uống rất có thể là dấu hiệu bé bị mắc bệnh thực thể như tiêu chảy, viêm đường hô hấp, sốt nhiễm trùng, cảm cúm, lao sơ nhiễm, nhiễm sán... Nếu như vậy, ép bé ăn là việc rất khó khăn, gây bệnh nặng hơn và suy dinh dưỡng khi bé khỏi bệnh.

Kém ăn còn có thể là do bé bị thiếu các chất lysin, protein, kẽm, kali, magie..., do đó các bậc cha mẹ rất cần khám, tư vấn và tìm hiểu kiến thức dinh dưỡng để có cách nuôi dưỡng phù hợp với từng bé. Với bé biếng ăn, ngoài hậu quả rất dễ nhìn thấy là suy dinh dưỡng (thiếu cân nặng, chiều cao), về lâu dài, bé có thể bị suy giảm hệ miễn dịch, rối loạn tăng trưởng, ảnh hưởng phát triển trí tuệ, tâm sinh lý, hình thành tính cách.

Cải thiện
Theo các chuyên gia, muốn cho bé ăn ngon miệng, khỏi "bệnh lười ăn" thì cần tập cho bé biết ăn nhiều loại thực phẩm khác nhau để tạo thành thói quen ăn uống đa dạng khi lớn lên; tạo không khí thoải mái, vui vẻ, cho bé tập cầm, xúc thức ăn dù còn vụng về, coi bữa ăn như cuộc khám phá màu sắc, mùi vị của thức ăn; không nhất thiết phải ép bé ăn một lượng cố định theo từng bữa, nên chú ý các giai đoạn bé học kỹ năng mới như tập bò, tập đi hoặc bị ốm, bé có thể ăn ít hơn và sau đó bé sẽ ăn bù lại; không cho bé ăn vặt quá gần bữa chính; không trộn thuốc vào thức ăn hoặc dùng bữa ăn như phần thưởng, hình phạt, khiến bé nhận thức sai lệch, cảnh giác với thức ăn; tôn trọng và quan tâm đến khẩu vị riêng của bé.

Theo CAND