Nhiều bé lo lắng khi bước vào lớp 1. Ảnh: Tiến Dũng.

Cái khó lớn nhất các bé gặp phải khi bước vào lớp 1 không phải là học vần, làm tính mà chính là việc tuân thủ nề nếp, phải dậy sớm, đi học đúng giờ, làm bài tập về nhà.. và đặc biệt là tập viết.

Không ít bé và các bậc phụ huynh đang phải đối mặt với những lo âu, thách thức trước của ải lớp một. Những tư vấn dưới đây của tiến sĩ Nguyễn Công Khanh chuyên gia tâm lý trẻ em, Trường Mầm non Hoàng Gia sẽ giúp bạn biết cách cùng con vượt qua những khó khăn này, tạo đà giúp bé thành công trong quá trình học tập.

Lý do các bé hay sợ đi học khi vào lớp 1
Trẻ rời lớp mẫu giáo vào lớp 1 là quá trình chuyển giai đoạn từ hoạt động chơi là chủ đạo sang hoạt động học là chính. Lúc này, trẻ phải đối diện với nhiều khó khăn trong một môi trường hoàn toàn mới mẻ.

Ở mẫu giáo, các hoạt động học thường được tổ chức thông qua trò chơi làm các bé nảy sinh cảm xúc, hứng thú. Hơn nữa việc học được thiết kế ẩn trong trò chơi và không đặt nặng mục đích kết quả nên việc học trở nên nhẹ nhàng mà hiệu quả.

Còn lớp 1 là một môi trường học tập khác hẳn. Trẻ sẽ được cô giáo rèn vào nếp, phải tuân thủ kỷ luật học tập, ngồi yên trong một tư thế gò bó, khó chịu ít nhất là 30-35 phút. Ngoài ra, bé còn phải thực hiện các yêu cầu khác như học bài, làm bài tập... mà điều quan trọng là phải đạt kết quả.

Thường những tuần đầu tiên, trẻ rất háo hức đến trường vì thay đổi không khí, trường đẹp, cô giáo mới, được ăn mặc đẹp... Nhưng sau đó trẻ bắt đầu cảm thấy khó khăn. Cái khó lớn nhất chính là việc tuân thủ các nề nếp học tập. Đó là bé sẽ phải dậy sớm, đi học đúng giờ, làm bài tập về nhà, chuẩn bị sách vở, đồ dùng cho buổi học sau, phải lắng nghe cô dặn dò, thuộc nội quy của lớp học..., đặc biệt là quá trình tập viết.

Khó khăn này thường kéo dài, có khi suốt cả học kỳ I. Những lời nhận xét không tốt của cô giáo (viết ẩu, chữ xấu, cẩu thả, viết lại…) và những điểm kém cho các bài tập viết làm cho trẻ buồn chán, lo sợ và dễ mất tự tin .

Giáo viên thì luôn muốn trẻ nhanh chóng viết được, thực hiện đúng nề nếp nên hay gò ép, nhất là bắt trẻ theo phong trào vở sạch, chữ đẹp. Còn bé thì mới tập mọi thứ nên cách cầm bút còn sai, cách ngồi còn chưa đúng. Do đó trẻ cảm thấy việc học ở trường thường nặng nề. Nếu tâm lý này không được kịp thời giải toả, trẻ sẽ rơi vào khủng hoảng và sợ học.

Cha mẹ cần làm gì nếu con trẻ gặp khó khăn, có biểu hiện sợ học?
Bố mẹ cần trao đổi với cô giáo của con khi thấy bé có biểu hiện mỗi buổi sáng không thích thú đến trường, sợ học. Thường trẻ sợ học vì không nhận được lời động viên, khuyến khích kịp thời từ cô, từ bố mẹ và cảm thấy môi trường học xa lạ, khó hòa nhập, không có bạn…

Hơn nữa, về nhà trẻ phải làm quá nhiều bài tập viết, dù cô chỉ giao mỗi ngày 1 trang. Thật ra, với người lớn chỉ mất vài phút để viết 2 trang trong 2 ngày nghỉ nhưng với trẻ là cả một vấn đề. Nhiều phụ huynh phàn nàn con không tập trung (hết nghịch tẩy rồi gọt bút…), viết được 1 trang mất vài tiếng đồng hồ mà không hiểu đây thực sự là công việc không hứng thú, trẻ không được chơi tự do thoải mái như ở mẫu giáo.

Nhiều trẻ khóc mếu vì không hoàn thành bài tập, sợ cô mắng không dám đi học, thế là mẹ phải viết hộ. Ở lớp, trẻ viết xấu, tẩy xoá bị cô phạt, thậm chí đánh vào tay… cứ như vậy nên mỗi khi nghĩ đến việc viết bài trẻ bắt đầu thấy sợ. Đã vậy, cô giáo chấm điểm kém và nhận xét rất nghiêm khắc… làm bé rất thất vọng, không còn tin mình có khả năng.

Để giúp bé, giáo viên và cha mẹ không nên chê bai trẻ, tránh cho trẻ điểm kém, đặc biệt là với môn tập viết. Giáo viên không nên nhận xét âm tính nhiều quá như con viết ẩu, viết láu, lười... vì như vậy chỉ càng khiến các em thiếu tự tin, không hứng thú học tập.

Bố mẹ cũng không nên quá kỳ vọng về điểm số của con, đặc biệt là điểm tập viết. Không nên tỏ ra thất vọng, mắng trẻ hay lo sợ vì trẻ viết chưa đẹp. Quá trình tập viết diễn ra lâu dài. Những tuần đầu, tháng đầu, các em học vẽ chữ, tô chữ nên viết chưa đúng, chưa đẹp là bình thường.

Nhà trường không buộc giáo viên và học sinh kỳ đầu lớp 1 phải tuân thủ các yêu cầu vở sạch chữ đẹp vì điều này thực sự làm hại trẻ hơn là có lợi. Cả cô giáo, cha mẹ không vì lo rèn nề nếp mà gò trẻ để rồi làm thui chột sự phát triển. Các kết quả nghiên cứu đều cho thấy, khi trẻ vui vẻ, thoải mái, hiệu quả học tốt hơn nhiều lần. Trường học tốt là khi làm cho trẻ trẻ luôn cảm nhận mỗi ngày đến lớp thực sự vui như một ngày hội.

TS Nguyễn Công Khanh, Trường Mầm non Hoàng Gia
Theo VnExpress