Khoảng 3 đến 4 tuổi, đầu óc của trẻ còn chông chênh giữa thực tế và tưởng tượng. Và vai trò rất quan trọng của người lớn trong gia đình là phải giúp trẻ nhận biết và phân biệt đâu là sự thật, đâu là tưởng tượng.
 
Trẻ muốn gì khi kể chuyện bịa?

Bé Bi 4 tuổi, đi học về kể với mẹ rằng bạn của bé bị chết vì bệnh nặng. Khi gặp cô hiệu trưởng để hỏi thêm thông tin về chuyện này, mẹ Bi mới biết rằng điều đó hoàn toàn không có thật. Bà kể: "Thằng bé nói chắc chắn đến nỗi tôi cũng phải tin theo. Tôi thực sự không hiểu chuyện gì xảy ra trong đầu nó ngày hôm đó".

Thực ra, chính câu chuyện kể của trẻ sẽ cho chúng ta chìa khóa giải mã. Để thoát khỏi những ràng buộc trong cuộc sống hằng ngày, nhiều trẻ bịa ra những câu chuyện, trong đó mình là "người hùng" bởi vì chúng nhanh chóng hiểu được tác động của những câu chuyện này đến người nghe. Những giờ nghỉ giải lao ở lớp học là dịp để trẻ tuôn ra những chiến công tưởng tượng để thu hút sự chú ý của bạn bè.

Một cậu bé đi học về kể rằng, trường học bị cháy, cậu đã giúp lính cứu hỏa dập tắt đám cháy. Cha của bé đã cười và khi biết rằng không ai tin mình, cậu bé đã bật khóc nức nở. Các chuyên gia tâm lý giải thích: "Ngay cả khi bịa chuyện để thu hút sự chú ý của chúng ta, con trẻ đã thực sự đắm chìm trong những câu chuyện của mình và tin những điều mình kể".

Thái độ của cha mẹ

Cha mẹ nên phản ứng thế nào trước những câu chuyện này của trẻ. Trước tiên, đừng bi kịch hóa tình huống. Để biết sự thật mà con trẻ muốn thể hiện, chúng ta phải nghe trẻ nói dối như thế nào. Sẽ rất sai lầm nếu bạn la mắng hoặc trừng phạt trẻ. Nếu những câu, từ đó có "dối" đi nữa thì cũng xuất phát từ một cảm giác thật của con. Tốt nhất là tìm hiểu sự thật mà trẻ diễn tả qua những câu chuyện bé bịa.

Bạn đừng đánh giá đạo đức trẻ là như thế này, thế nọ nhưng cũng đừng để trẻ kể huyên thuyên mà không phản ứng. Ai cũng biết rằng không nói gì tức là đồng ý. Vì vậy, công việc của chúng ta là phải giúp trẻ phân biệt giữa thực tế và tưởng tượng. Hãy đối thoại với trẻ khi bạn nghi ngờ tính xác thực của câu chuyện.

Hãy chọn phản ứng hóm hỉnh để chứng tỏ rằng bạn không bị lừa mà không làm căng thẳng tình hình. Khi một đứa trẻ bị dính đầy sôcôla trên người mà trẻ lại khẳng định, nó cho chó ăn cái bánh và chính con chó làm bẩn nó, bạn có thể trả lời kèm theo nụ cười: "Con có chắc không? Có phải đó là con chó nhỏ mặc quần màu vàng, áo màu xanh, hơi giống con phải không?"

Theo các chuyên gia tâm lý, cách tốt nhất để phân biệt thật - giả là bạn hãy luôn nói thật với con.

Theo Tạp chí Gia đình & Trẻ em