Chiên thực phẩm ngập trong dầu là một cách chế biến thức ăn khá hấp dẫn với nhiều lứa tuổi. Ăn nhiều thực phẩm chiên rán có những nguy hại gì với sức khỏe và cách chế biến thay thế nào an toàn hơn?

1. Các món chiên rán là món ăn hấp dẫn nhiều lứa tuổi

Cứ cuối tuần, chị Thanh H. (Vân Canh, Hoài Đức, Hà Nội) lại đổi món cho cậu con trai 8 tuổi bằng các món chiên rán như cánh gà, nem chua tẩm bột, khoai tây... Chị cho biết, tuần nào nhà chị cũng có một "biệt đội" khách mời nhí là bạn học mà con trai chị mời đến nhà. Bọn trẻ rất hào hứng và thích thú với các món chiên rán, biết là ăn nhiều không tốt cho sức khỏe nhưng những món ăn khác không hấp dẫn chúng nên chị đành chiều theo sở thích của bọn trẻ.

Còn chị Nguyễn V. ( Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết con gái chị học lớp 11, mặc dù chị vẫn nhắc con hạn chế ăn các món chiên rán nhưng cứ buổi trưa ở lại trường là lại cùng các bạn đặt đồ như gà chiên bơ tỏi, bánh bạch tuộc, khoai tây lắc phomai qua các ứng dụng đặt đồ ăn.

Đó chỉ những ví dụ ít ỏi còn trên thực tế, những hàng quán ăn có các món chiên rán thường xuyên đông khách và thu hút thực khách đa dạng ở nhiều lứa tuổi.

Thực phẩm chiên rán hấp dẫn nhưng không có lợi cho sức khỏe.

Thực phẩm chiên ngập dầu là một xu hướng ăn uống phổ biến ở hầu hết mọi nơi từ nông thôn đến thành phố, ở nước ta và cả trên thế giới. Đó là một cách chế biến hấp dẫn, khoái khẩu với nhiều lứa tuổi từ trẻ nhỏ đến thanh thiếu niên, thậm chí với người trưởng thành. Nhiều thông tin chứng minh ăn nhiều thực phẩm chiên rán không có lợi cho sức khỏe nhưng chính xác thì thực phẩm chiên rán có hại cho sức khỏe con người như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu một số cách thực phẩm chiên có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và những gì chúng ta nên ăn để thay thế.

2. Tại sao thực phẩm chiên ngập dầu lại có hại cho sức khỏe?

Thực phẩm chiên rán rất nhiều calo

So sánh thực phẩm chiên ngập dầu với thực phẩm chế biến bằng một số phương pháp nấu ăn khác thì thực phẩm chiên rán bổ sung khá nhiều calo. Đó là bởi vì thực phẩm chiên thường được phủ một lớp bột trước khi chiên. Ngoài ra, trong quá trình chế biến, dầu sẽ thay thế nước tự nhiên trong thực phẩm càng làm tăng hấp thụ chất béo và tăng lượng calo.

Ví dụ: Một củ khoai tây nướng thông thường chứa khoảng 90 calo và không có chất béo. Cùng một lượng khoai tây sau khi chiên chứa tới 320 calo và 17 gam chất béo.

Món khoai tây chiên hấp dẫn chứa lượng calo gấp 3,5 lần so với cùng một lượng khoai tây nướng hoặc hấp.

Đồ ăn chiên rán chứa nhiều chất béo chuyển hóa

Chất béo chuyển hóa được hình thành khi chất béo không bão hòa trải qua quá trình hydro hóa. Chất béo hydro hóa làm tăng tính ổn định và thời hạn sử dụng, đó là lý do tại sao chúng thường được tìm thấy trong thực phẩm chế biến với nhiệt độ cao.

Chất béo chuyển hóa rất khó để cơ thể chúng ta phân hủy và dẫn đến những tác động có hại cho sức khỏe, chẳng hạn như tăng nguy cơ mắc bệnh tim, béo phì, đái tháo đường và một số loại ung thư.

Quá trình hydro hóa cũng xảy ra khi dầu được đun nóng đến nhiệt độ cao trong quá trình chiên. Thực phẩm chiên ngập dầu được chế biến ở nhiệt độ rất cao trong dầu thực vật, loại dầu này có thể có chất béo chuyển hóa ngay từ đầu. Khi dầu đó được làm nóng, nó sẽ làm tăng lượng chất béo chuyển hóa.

3. Những nguy cơ sức khỏe khi thường xuyên tiêu thụ món ăn chiên rán

TS.BS. Nguyễn Trọng Hưng - Trưởng khoa Khám tư vấn dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết: Đồ ăn chiên rán là những thực phẩm rất bắt mắt nhưng lại là thực phẩm không có lợi cho sức khỏe nếu chúng ta lạm dụng. Vì đồ chiên rán thường giàu năng lượng, đặc biệt là chất béo. Điều quan trọng lại là lượng chất béo không tốt. Các đồ chiên rán thường chứa chất béo chuyển hóa không tốt cho sức khỏe, làm tăng mức cholesterol xấu (LDL), giảm cholesterol tốt (HDL) và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Tăng nguy cơ đột quỵ và đau tim

Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Tim mạch Hoa Kỳ, lượng thức ăn chiên rán có liên quan chặt chẽ với việc tăng nguy cơ mắc các biến cố tim mạch lớn, bao gồm đau tim và đột quỵ. Các nhà nghiên cứu đã tổng hợp dữ liệu từ 17 nghiên cứu khác nhau, bao gồm hơn 560.000 người tham gia và hơn 36.700 sự kiện tim mạch lớn để đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Họ đưa ra kết luận, so với những người ăn ít thực phẩm chiên rán mỗi tuần, nhóm ăn nhiều nhất có nguy cơ đột quỵ và đau tim cao hơn 28%.

Thức ăn chiên rán có thể tàn phá sức khỏe tim mạch của bạn.

Tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành

Phân tích tổng hợp tương tự cũng tiết lộ rằng những người tham gia ăn nhiều thực phẩm chiên rán nhất có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh mạch vành cao hơn 22% .

Khi thực phẩm được chiên, chúng trở nên giàu calo hơn vì phần bên ngoài của thực phẩm bị mất nước và hấp thụ chất béo nhiều hơn.

Các loại dầu trong thực phẩm được chiên có thể chứa chất béo chuyển hóa, chất này đã được chứng minh là làm tăng LDL của bạn.

Tăng nguy cơ suy tim

Điểm nổi bật thứ 3 từ nghiên cứu trên là những người tham gia tiêu thụ nhiều thực phẩm chiên rán nhất có nguy cơ mắc bệnh suy tim cao hơn 37% so với nhóm ăn ít nhất. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, suy tim được mô tả là một tình trạng tiến triển mạn tính trong đó cơ tim không thể bơm nhiều máu như bình thường.

Thực phẩm chiên rán gây tăng cân

Ăn nhiều đồ chiên rán dễ gây tăng cân và nhiều bệnh lý mạn tính.

Tăng cân và thừa cân ảnh hưởng trực tiếp đến lượng mỡ trong cơ thể và các nghiên cứu cho thấy chỉ số BMI tăng làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính. Mặc dù tăng cân một chút không phải là vấn đề đáng lo ngại, nhưng việc tăng cân liên tục do thay đổi lối sống có thể trở thành vấn đề đáng lo ngại theo thời gian.

Theo BS. Nguyễn Trọng Hưng, thực phẩm chiên rán là nhóm thực phẩm giàu năng lượng, nếu sử dụng không hợp lý sẽ là nguyên nhân gây béo phì, là cửa ngõ của các rối loạn chuyển hóa gây gia tăng các bệnh mạn tính như đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, gout,…

Tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2

Một nghiên cứu năm 2014 được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng Hoa Kỳ cho thấy việc tiêu thụ thực phẩm chiên rán thường xuyên có liên quan đáng kể đến nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2. Các nhà nghiên cứu tại Trường Y tế Công cộng Harvard đã tìm thấy kết quả tương tự sau khi kiểm tra dữ liệu từ hơn 100.000 đàn ông và phụ nữ trong suốt 25 năm.

Họ phát hiện ra rằng những người tham gia ăn thực phẩm chiên từ 4 - 6 lần mỗi tuần có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2 tăng 39% so với những người ăn ít hơn 1 lần mỗi tuần. Thậm chí những người tham gia ăn những món chiên rán từ 7 lần trở lên mỗi tuần có nguy cơ mắc bệnh tăng 55%.

Tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư

Vai trò gây ung thư tiềm ẩn của thực phẩm chiên rán đã được đề xuất bởi một số nghiên cứu bệnh chứng, tất cả đều cho thấy mối liên hệ tích cực giữa việc tiêu thụ thực phẩm chiên rán và nguy cơ ung thư, bao gồm ung thư hầu họng, ung thư dạ dày, ung thư túi mật và ung thư tuyến tiền liệt.

Theo TS. BS. Nguyễn Trọng Hưng, acrylamide được sinh ra một cách tự nhiên khi thực phẩm có nguồn gốc từ tinh bột giàu acid amine được chiên rán, nướng ở nhiệt độ cao như khoai tây chiên, bim bim, snack, bánh mỳ nướng bị cháy… Việc tiêu thụ nhiều acrylamide có thể khiến cơ thể đổ mồ hôi, đi tiểu không kiểm soát, buồn nôn, đau mỏi cơ,… thậm chí gia tăng nguy cơ ung thư.

4. Phương pháp nấu ăn thay thế tốt cho sức khỏe

Thực phẩm chiên có thể ngon và hấp dẫn, nhưng đơn giản là nó không phù hợp để sử dụng thường xuyên. TS. BS. Nguyễn Trọng Hưng lưu ý, chính vì những lý do trên, bạn chỉ nên sử dụng các món chiên rán với số lượng vừa phải mỗi lần và chỉ nên ăn 1-2 lần/ tuần để vừa giảm bớt các nguy cơ cho sức khỏe vừa vẫn có thể thưởng thức món yêu thích.

Nếu thích đồ chiên rán, bạn có thể dễ dàng chế biến chúng tại nhà mà không cần sử dụng phương pháp chiên với dầu. Thay vì chiên thức ăn, hãy thử những cách chế biến lành mạnh hơn như:

·        Sử dụng lò nướng: Nướng thức ăn ở nhiệt độ cao để chúng giòn mà không cần sử dụng dầu.

·        Chiên không dầu: Những năm gần đây, nồi chiên không khí (nồi chiên không dầu) rất phổ biến và cung cấp một giải pháp thay thế cho việc chiên ngập dầu giúp luân chuyển không khí nóng xung quanh thực phẩm để làm cho thực phẩm chín và giòn.

Thiên Châu

Nguồn: https://suckhoedoisong.vn/chuyen-gia-chi-ra-nhung-nguy-hai-cho-suc-khoe-khi-an-nhieu-do-chien-ran-va-cach-che-bien-lanh-manh-hon-169230309154154685.htm