Đã qua rồi cái thời ngành giáo dục - đào tạo (GD-ĐT) thưởng Tết "lấy tinh thần bù vật chất". Tiền thưởng cuối năm ở một số nơi hiện đã gần chạm ngưỡng 30 triệu đồng. Nhưng, không phải tất cả giáo viên (GV) đều có được niềm vui ấy...
Ảnh chỉ mang tính minh họa - Ảnh: Phùng Huy
Xuân nay hơn hẳn xuân xưa
Tết 2010, nhiều GV ở TP.HCM đã "vui hơn Tết" vì nhiều trường THPT có mức thưởng trung bình cuối năm hơn chục triệu đồng. Các trường ở khu vực trung tâm Q.1, Q.3, Q,5 thưởng nhiều nhất, lên đến 20 triệu. Những trường vùng xa như THPT Nguyễn Huệ, Q.9, bình quân thưởng được 18 triệu, trong đó người được thưởng nhiều nhất là hơn 30 triệu đồng. Trường "hàng xóm" là THPT Nguyễn Hữu Huân, Q.Thủ Đức cũng không kém, GV thâm niên thưởng "đỉnh" nhất là 28 triệu đồng, GV trẻ mới về trường 17 triệu đồng. Nhiều GV bất ngờ đến trào nước mắt khi lần đầu tiên nhận được số tiền thưởng quá lớn. Hiệu trưởng một trường THPT ở Q.3 lý giải: nếu gọi đó là tiền thưởng Tết thì chưa chính xác. Thực chất, đó là tiền kết dư rơi vào cuối năm nên cũng coi như tiền thưởng Tết cho GV.
Một hiệu trưởng ở Q.Thủ Đức bộc bạch: đồng lương người thầy vốn thấp nên trong dịp Tết cổ truyền, trường lo được bao nhiêu, mừng bấy nhiêu. Từ khi thưởng Tết cao đến giờ, các buổi họp hội đồng sư phạm, họp công đoàn đã không quanh quẩn bàn chuyện nâng cao đời sống nữa mà đã tập trung nhiều vào chuyên môn. GV cũng hăng hái bồi dưỡng HS giỏi, phụ đạo HS yếu kém hơn.
Năm mới sắp đến, tuy nhiều trường chưa có con số chính thức nhưng nghị quyết công đoàn của các trường đã xác định cố gắng mức thưởng Tết bằng hoặc cao hơn năm trước. Trường THPT Nguyễn An Ninh, Q.10, có mức thưởng Tết năm mới này sẽ gồm thu nhập tăng thêm cộng với quỹ tự có của trường, bình quân mỗi GV trong biên chế sẽ được khoảng bảy - tám triệu đồng. Ở Trường THPT Phú Nhuận, Q.Phú Nhuận, tiền thưởng Tết bình quân 10 triệu/người. GV mới ra trường nếu dạy đủ năm cũng được ba triệu. Ước tính những GV dạy lâu năm, xếp loại thi đua hạng A, chiến sĩ thi đua hay có bằng khen của Thủ tướng, mức thưởng sẽ còn cao hơn.
Bao giờ hết khoảng cách?
Trong khi các trường THPT đã có mức thưởng "tiến tới" như thế thì các trường mầm non, tiểu học, THCS lại vẫn cứ... buồn. Ông Nguyễn Đặng Hương, Hiệu trưởng THCS Phan Sào Nam, Q.3 nói: "Chúng tôi đang rất lo. Năm nay thưởng Tết cho GV chắc được khoảng triệu mấy. Mức này so với mười mấy triệu ở các trường THPT là cách biệt quá xa. Sợ vật giá cận Tết "leo thang", trường sẽ cố gắng phát tiền thưởng cho GV vào mùng 10 tháng Chạp". Tương tự, tiền thưởng ở Trường THCS Trần Văn Ơn, Q.1; THCS chuẩn quốc gia Nguyễn Văn Tố, Q.10 cũng chỉ khoảng 1,5 triệu. Ở Trường Tiểu học Điện Biên, Q.10, GV sẽ ký nhận tiền thưởng bằng với năm trước: 300.000 đồng/người.
Đầu tư nhiều vào giảng dạy sẽ khiến tiền thưởng cuối năm cho giáo viên không cao
Đề cập đến mức thưởng Tết năm nay, nhiều lãnh đạo các trường THPT của TP.HCM khá e dè vì "mọi con mắt như đổ dồn" vào các trường có mức thưởng cao nhất: gần 30 triệu đồng. Với mức thưởng bình quân chưa đến bốn triệu đồng/người, ngành GD-ĐT Hà Nội phải gọi điện vào để... học hỏi kinh nghiệm của TP.HCM. Bản thân những trường thưởng cao ngất cũng gặp rắc rối khi bị Sở GD-ĐT yêu cầu báo cáo lại tài chính. Sở cũng nhắc nhở các trường phải thưởng... khéo léo, đừng dồn vào cuối năm để bị dư luận "dòm ngó". Thật ra, nếu thu chi minh bạch, đúng nguyên tắc, thì nên mừng cho các trường đã tạo được cú đột phá về thưởng Tết. |
Nhìn chung, bậc học càng thấp, tiền thưởng có xu hướng thấp dần theo, nên hầu hết các trường thưởng "cào bằng" ai cũng như ai, không tính theo thâm niên hay xếp hạng thi đua.
Vì sao mức thưởng giữa các bậc học, thậm chí ngay trong một quận lại chênh lệch đến vậy? Lại phát sinh nghi vấn là các trường THPT thay vì phải đầu tư cho hoạt động giảng dạy, phong trào thì lại "để dành đó, cuối năm chia nhau cho sướng". Ông Nguyễn Hoàng Việt, Hiệu trưởng Trường THPT Phú Nhuận, phản bác: kết dư nhiều thì tiền thưởng cho GV cũng tăng thêm. Các trường xài khéo để tiết kiệm chứ không thể thu - chi sai sẽ bị thanh tra tài chính, kho bạc "thổi còi" ngay. Mặt khác, chất lượng giảng dạy phản ánh uy tín của nhà trường, nếu không mua sắm trang thiết bị hiện đại, chất lượng đi xuống thì không có tiền bạc nào có thể bù đắp nổi.
Nhiều hiệu trưởng khác phân tích thêm: khoản tiền thưởng Tết gồm tiền kết dư sau một năm hoạt động cộng với quỹ phúc lợi của trường (thu căng-tin, giữ xe, cho mượn cơ sở dạy ngoại ngữ, tin học) và sự hỗ trợ của PHHS. "Nội lực" của từng trường sẽ quyết định mức thưởng cao hay thấp. Các trường THPT được tự chủ tài chính theo Nghị định 43/CP, trường được Sở GD-ĐT trực tiếp rót kinh phí hoạt động tính trên tổng số HS, nếu trường chi xài tiết kiệm, hợp lý thì khi kết toán cuối năm, tiền dư ra sẽ được chia cho GV như là thu nhập tăng thêm.
Nghề giáo không có tháng lương thứ 13, lại chưa có quy chuẩn thưởng Tết nên đã dẫn đến tình trạng trường thấp, trường cao, người vui, kẻ buồn. Những GV được thưởng "cao ngất" cũng chạnh lòng cho những đồng nghiệp có gia đình, GV dạy môn phụ, GV ngoại thành cầm tiền thưởng cuối năm ít ỏi chẳng biết mua gì. "Sự không công bằng trong thưởngTết khiến nhiều người cảm thấy không vui". Để GV bớt tủi thân, một số trường linh động tạm ứng tháng lương kế tiếp để tiêu Tết. Nhiều hiệu trưởng kiến nghị: Chính phủ đã đổi mới cơ chế tài chính nhưng thật sự các trường vẫn chưa được tự chủ. Theo nguyên tắc, nơi nào giao nhiệm vụ, nơi đó cấp kinh phí. Ngành giáo dục quản lý chuyên môn nhưng phòng tài chính quận, huyện lại rót kinh phí. Do vậy, không chỉ là chuyện thưởng Tết mà mỗi lần làm dự toán kinh phí hoạt động cho trường là cả một đoạn đường gian khổ! Chỉ khi nào các trường cấp nhỏ (mầm non đến THCS) được nhận kinh phí như phương thức của THPT mới hy vọng có "bước ngoặt" trong tiền thưởng Tết.
Theo Phụ Nữ