Lá đơn kiện kì lạ.

Ngày xưa, ở một làng nọ có một bác nông dân nghèo, nhà ở ngay cạnh trang trại của chúa đất. Gia tài của bác chỉ có một con bò cái. Một lần nọ, con bò chui vào bãi cỏ của lão chúa đất nên bị lão chúa đất giết thịt. Vợ chồng bác nông dân đến bắt chúa đất đền. Hắn không đền mà còn sai người trói bác nông dân lại đánh mười roi.

Vợ chồng bác quyết định viết đơn lên nhà vua kiện về nỗi uất ức của mình. Nhưng bác lại không biết chữ. Nghĩ mãi... nghĩ mãi... rồi bác cũng kiếm được một cách. Thoạt tiên, bác lấy một tấm ván lớn. Sau đó bác khắc lên tấm ván tất cả nỗi oan ức của mình.

Một hình vuông nhỏ là túp lều của bác, một hình vuông to là trang trại của lão chúa đất, một hình tròn là bãi cỏ trước trang trại của chúa đất, còn con bỏ cái được vẽ như cái hình chữ nhật nhỏ, hình chữ nhật to là hàng rào sang nhà chúa đất. Dưới bức tranh có người đàn ông nằm dài trên cái ghế và bên cạnh đó là mười cái vạch, tượng trưng cho mười roi mà chúa đất đã sai người đánh bác.

Bác nông dân vác đơn đi kiện hăm hở lên kinh đô. Dọc đường bác gặp người đi săn. Bác chào hỏi và hạ lá đơn xuống cho người đó xem. Người đi săn không hiểu gì cả. Bác nông dân hơi bực mình, giải thích:
- Có vậy mà ngài không rõ thì lạ thật. Tôi chả vẽ rõ ràng đây là gì. Ngài xem nhé! Đây là túp lều nhỏ bé của tôi, còn đây là trang trại của chúa đất, con bò cái của tôi đây, cái hình chữ nhật nhỏ này này. Nó chui qua hàng rào để vào bãi cỏ... còn đây là tôi, lũ khốn khiếp trói tôi vào chiếc ghế này... đây nữa là mười roi mà lão chúa đất đã đánh tôi...

Nghe xong người đi săn bảo:
- Bây giờ tôi hiểu rồi! Bác đến gặp nhà vua ngay đi. Nhất định nhà vua sẽ giúp bác.

Bác nông dân đến kinh đô, vào yết kiến nhà vua.
Bác nông dân đệ tấm ván lên cho mười hai viên đại thần xem. Không ai đọc nổi lá đơn của bác. Họ tức giận định tống cổ bác nông dân ra ngoài.

Nhưng nhà vua đã truyền cho bác nông dân được vào gần bệ rồng. Nhà vua xem lá đơn của bác nông dân và hỏi:
- Hình vuông nhỏ này là túp lều của nhà ngươi phải không? Còn hình vuông to là trang trại của chúa đất chứ gì? Con bò của nhà ngươi là hình chữ nhật nhỏ này. Nó chui qua hàng rào là cái hình chữ nhật to này đúng không? Nó vào bãi cỏ hình tròn này này. Nhà ngươi bị đánh mười roi? Đó là mười cái vạch thẳng này phải vậy không?
Bác nông dân thấy nhà vua đoán đúng quá, sung sướng quên cả mình đang ở đâu. Bác vỗ mạnh vào vai nhà vua, thích thú khen:
- Ồ! Đầu óc thế mới là tài giỏi chứ! Có đâu như các anh kia, ngốc hơn cả con bò đực.

Nhà vua hứa sẽ trừng trị tên chúa đất.
Bác nông dân phấn khởi ra về. Dọc đường, bác ta luôn miệng nói:
- Vua thế mới là nhà vua chứ! Thật là sáng suốt.

(Truyện dân gian Ba Lan)