Trẻ sơ sinh rất cần được chăm sóc và bảo vệ kỹ càng để giúp bé tránh các yếu tố gây nguy hại cho sức khỏe trong thời gian đầu khi tiếp xúc với môi trường mới. Sau đây là những điều lưu ý các bậc cha mẹ khi chăm sóc đứa con bé bỏng của mình
Những lưu ý khi chăm sóc trẻ sơ sinh ngay sau sanh.
Giữ ấm trẻ, cho tiếp xúc da kề da (với mẹ hoặc người nuôi dưỡng) ít nhất 4 giờ đầu ngay sau sanh.
Cho bú mẹ càng sớm càng tốt ngay sau sanh để tận hưởng nguồn sữa non chứa rất nhiều chất kháng khuẩn.
Đảm bảo chắc chắn trẻ được tiêm Vitamin K1 và các vaccin BCG, VGSVB.
Những lưu ý khi chăm sóc trẻ sơ sinh bình thường: có 9 điều quan trọng sau mà chúng ta cần nhớ
1- Cách giữ ấm cho trẻ.
Nên có phòng riêng, đảm bảo thông thoáng và ấm (đặc biệt vào mùa lạnh).
Cho nằm chung với mẹ ngay.
Cần mặc quần áo đủ ấm.
Đội nón và mang vớ cho trẻ.
Trong đêm lạnh, nên đắp thêm chăn cho trẻ.
Không nn quấn trẻ quá chặt, có thể gây khó thở.
2- Cách tắm và vệ sinh trẻ.
* Tắm bé:
Rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi tắm hoặc làm vệ sinh cho trẻ.
Phòng tắm ấm áp, không có gió.
Chuẩn bị đầy đủ khăn khô mềm, quần áo và tã để thay.
Dùng khăn mềm để lau tránh chà xát trên da trẻ.
Tắm trẻ với vòi nước ấm và xà phòng có độ kiềm thấp.
Vệ sinh mắt, lau mặt, gội đầu và tắm nửa người trước, rồi mới tắm nửa người dưới. Sau đó đặt trẻ nằm nghiêng một bên phòng ngừa trào ngược các chất từ dạ dày vào phổi.
Sau khi tắm lau khô trẻ toàn thân, mặc quần áo vào ngay, giữ ấm cho trẻ.
Nếu có vùng da tổn thương, sau tắm phải rửa vết thương với dung dịch sát khuẩn.
Vệ sinh cho bé:
Lau mặt, cổ và các nếp gấp thường xuyên bằng khăn mềm, ẩm. Sau đó, đến khăn mềm khô.
Thay tã thường xuyên.
Lau sạch vùng quấn tã khi dơ bằng bông gòn ẩm. Dùng loại tã thấm nước tốt.
Không nên quấn tã quá rốn vì khi trẻ tiểu dễ gấy ướt rốn, nhiễm trùng rốn.
1- Cách chăm sóc rốn cho trẻ :
Rửa tay trước và sau khi chăm sóc rốn.
Dùng nước muối sinh lý 0,9% hoặc nước sạch để rửa rốn. Không dùng dung dịch sát trùng trong chăm sóc rốn bình thường.
Tháo kẹp rốn khi cuống rốn đã khô teo.
Tháo băng rốn, để rốn hở, thông thoáng, tiếp xúc không khí, tránh che đậy rốn, mang băng thun rốn dễ gây mủ rốn và rốn hôi.
Hạn chế sờ vào cuống rốn và vùng quanh rốn.
Để cuống rốn hở.
Quấn tã và quần áo phía dưới rốn.
Không đắp bất cứ thứ gì lên rốn.
Nếu rốn bẩn, rửa bằng nước sạch có thể kèm xà phòng, lau khô bằng vải sạch.
Chăm sóc rốn cho đến khi rốn khô và rụng.
Lưu ý: luôn để rốn thoáng, không che đậy hoặc đắp thuốc gì khác.
1- Cách chăm sóc mũi, mắt.
Rửa tay trước và sau chăm sóc mũi, mắt.
Khi tắm dùng khăn sạch lau mắt trẻ với nước ấm, sau đó mới lau mặt. Tránh để nước tắm hoặc xà phòng vào mắt trẻ.
Nhỏ Natrichloride 0,9% vào mắt, mũi, nhỏ ngày 3-4 lần. Có thể nhỏ nhiều hơn nếu có ghèn mắt hoặc nghẹt mũi.
Lấy chất tiết mũi.
2- Cách cho trẻ ăn.
Cho trẻ bú sữa mẹ bất cứ lúc nào trẻ đói và đòi bú, cả ngày lẫn đêm. Nên cho trẻ bú nhiều lần, tối thiểu 8 lần/ 24 giờ để kích thích tiết sữa.
Mẹ phải biết cách bồng bế em bé đúng tư thế.
Phải biết cho trẻ ngậm bắt vú tốt và cách cho trẻ bú hiệu quả.
Tinh thần mẹ phải thoải mái, ăn uống đấy đủ để có sữa nuôi con.
3- Cách chăm sóc miệng.
Rửa tay trước và sau vệ sinh miệng.
Dùng một miếng vải mềm quấn xung quanh ngón tay thấm nước muối loãng 0,9% để rà cho sạch miệng.
Khi có nấm miệng hoặc vết loét miệng cũng chăm sóc tương tự nhưng rơ thêm vào vết loét hoặc nấm miệng Glycerin borate 3%. Sau đó rơ lại bằng nước muối loãng 0,9%.
4- Các vấn đề khác.
Đặt trẻ nằm ngửa hoặc nghiêng một bên.
Để trẻ tránh xa khói thuốc. Không hút thuốc trong phòng của trẻ.
5- Đề phòng nhiễm khuẩn.
Phải rửa tay sạch trước và sau khi chăm sóc trẻ.
Đồ trẻ phải luôn khô, sạch.
Cho bú mẹ đủ và hoàn toàn.
Tất cả đồ dùng của trẻ như: muỗng, ly phải được rửa sạch và ngâm nước sôi trước khi dùng.
6- Quan sát trẻ.
Màu da: để phát hiện vàng da nhất là trong tuần tuổi đầu tiên.
Nhịp thở: dễ hay khó thở.
Thân nhiệt: tăng hay hạ thân nhiệt.
Ngủ có đủ giấc hay không
Cử động lúc thức.
Tiêu tiểu.
BS Nguyễn Kiến Mậu – Phó trưởng khoa sơ sinh Bệnh viện Nhi Đồng 1