Ở nước ta cũng như nhiều nước phát triển trên thế giới, việc chuẩn bị bữa ăn cho trẻ đòi hỏi khá nhiều thời gian. vì vậy sự có mặt của các thực phẩm dinh dưỡng chế biến sẵn cho trẻ ăn dặm trên thị trường đã góp phần tích cực vào công tác chăm sóc sức khỏe trẻ em, làm giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng và nâng cao sức khỏe cộng đồng. bài viết sau đây xin giới thiệu cho các bà mẹ một số vấn đề cơ bản liên quan đến các loại thức ăn dặm công nghiệp dành cho trẻ.

Thế nào là thức ăn dặm công nghiệp?

Thức ăn dặm công nghiệp là thức ăn dành cho bé từ 6 tháng tuổi trở lên. Thức ăn dặm có nhiều loại, trong đó loại chính là bột dinh dưỡng. Các dạng này có nhiều mùi vị mặn ngọt khác nhau, được chế biến sẵn; nghĩa là đã được làm chín, do đó không cần nấu, chỉ cần hòa tan với nước chín ấm sẽ có ngay một bữa ăn ngon lành cho bé. Thức ăn dặm công nghiệp thường mịn đều, dễ hòa tan trong nước, giúp bé dễ nhai nuốt, tiêu hóa tốt và tạo cảm giác ngon miệng; Bà mẹ dễ dàng chế biến; Thuận tiện khi phải đi làm, đi chơi xa; Dễ dàng thay đổi mùi vị cho bé vì chủng loại đa dạng. Những ưu điểm đó giúp thức ăn dặm công nghiệp ngày càng phát triển và trở thành lĩnh vực được quan tâm hàng đầu trong công nghiệp chế biến thực phẩm.

Thức ăn dặm công nghiệp thông thường được chế biến phối hợp từ các loại nguyên liệu như gạo, đậu, ngũ cốc, rau quả, thịt, cá, trứng, sữa... và thỏa mãn các yêu cầu sau:
- Đầy đủ dinh dưỡng với 4 nhóm đạm, béo, bột đường, vitamin và khoáng chất.
- Đầy đủ năng lượng cung cấp hàng ngày cho bé.
- Phù hợp với thói quen và khẩu vị của bé.

Ngoài ra còn có loại thực phẩm dạng hạt dành cho lứa tuổi có thể ăn lợn cợn (khi đã mọc răng); Bánh biscuit có bổ sung vitamin, calcium, DHA... thỏa mãn nhu cầu thích nhai, cắn của bé khi mọc những chiếc răng đầu tiên.

Có mấy loại thức ăn dặm? Có 2 dạng chính: dạng bột và dạng sệt (dạng paste).

Dạng bột
1. Loại không cần bổ sung thêm. Công thức hoàn chỉnh: Thành phần dinh dưỡng đầy đủ 4 nhóm đạm, béo, bột đường, vitamin và khoáng chất; Chỉ cần pha với nước chín ấm theo đúng hướng dẫn.
2. Loại cần bổ sung thêm - công thức chưa hoàn chỉnh: Cần pha thêm rau, đạm; Nhóm này được chế biến từ các ngũ cốc. Mục đích của nhà sản xuất là giúp bà mẹ có thể linh động thay đổi khẩu vị cho bé bằng cách bổ sung rau, đạm theo ý muốn.

Dạng sệt (paste)
Hiếm gặp, giá thành đắt, hạn sử dụng ngắn, khó bảo quản, dễ hư hỏng...
Ngoài ra còn có cách phân loại theo vị:
- Dạng mặn: Có vị mặn của thịt heo, bò, gà, cá, tôm, cua...
- Dạng ngọt: Có hương vị ngọt của hỗn hợp trái cây như táo, chuối, cam, vani, chocolate...

Yêu cầu dinh dưỡng

Dù phân loại theo cách nào thì thức ăn dặm công nghiệp cũng phải tuân theo các quy định của Tổ chức Y tế Thế giới và Tổ chức Lương nông Liên Hiệp Quốc (WHO/ FAO Codex stand 74-1981) là đầy đủ thành phần cần thiết và bảo đảm chất lượng.

Giá trị dinh dưỡng cao, thành phần và đặc tính dinh dưỡng cân đối để cùng với sữa mẹ cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ. Trong đó đặc biệt quan tâm đến đạm và sắt.

Đạm: Cần phải bổ sung đầy đủ đạm để đáp ứng sự phát triển nhanh của trẻ (³ =15% tính trên trọng lượng bột khô), nhưng không cung cấp vượt quá khả năng bài tiết của thận trẻ còn non nớt.

Sắt: Có nhu cầu cao trong lứa tuổi ăn dặm, nếu không cung cấp đủ sẽ dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí óc và thể chất sau này.

Trong thực phẩm cho bé dưới 3 tuổi không bổ sung muối, chỉ có muối từ nguyên liệu.

Có đậm độ nhiệt lượng cao với độ đặc thích hợp, dễ tiêu hóa, hấp thu và phù hợp với khẩu vị, thói quen ăn uống của trẻ.

Đối với thức ăn dặm, bà mẹ cần hiểu rõ đậm độ nhiệt lượng và độ đặc. Đây là những yếu tố quan trọng và có mối liên quan chặt chẽ với nhau. Thông thường, việc tăng hàm lượng chất khô cũng đồng nghĩa với tăng đậm độ nhiệt lượng, làm tăng độ đặc của bột nên trẻ sẽ rất khó ăn, khó nuốt. Còn nếu độ đặc của bột vừa phải thì hàm lượng năng lượng thấp, trong khi dung tích dạ dày của trẻ còn nhỏ, có giới hạn nên khó đáp ứng đủ năng lượng.

Lưu ý: Thức ăn dặm là thức ăn dành cho đối tượng đặc biệt là trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên, do đó không thể dùng những thức ăn dặm dành cho lứa tuổi lớn hơn.

Yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm

Thực phẩm không có vi sinh vật gây bệnh; Không chứa bất kỳ chất độc, chất gây hại hoặc chất có nguồn gốc vi sinh vật có nguy cơ gây hại cho sức khỏe; Không chứa phụ gia thực phẩm, chất bảo quản, hương tổng hợp, màu tổng hợp, không thêm muối...

( Hà nội mới)