Cháo dưa hấu đường phèn, cháo đậu xanh lá sen, cháo mía... là những món ăn rất mát bổ trong mùa hè, không chỉ giải nhiệt mà còn giúp nâng cao thể trạng.

Quá trình ninh nấu đã giúp cho các thành phần trong cháo trở nên dễ tiêu và dễ hấp thụ. Cháo còn là nguồn cung cấp nước và điện giải rất tốt cho cơ thể trong điều kiện thời tiết nóng bức, dễ gây hao tổn phần dịch thể thiết yếu.

Tuy nhiên, theo quan điểm của y học cổ truyền, không phải loại cháo nào cũng thích hợp cho mùa hè. Bởi lẽ, ngoài gạo ra, các thực phẩm phối hợp phải có tính thanh nhiệt và thanh đạm nhằm giúp cơ thể chống đỡ được với điều kiện thời tiết hết sức nóng bức.

- Đậu xanh 30 g, lá sen tươi 1/4 lá, gạo tẻ 100 g. Đậu xanh cả vỏ, loại bỏ tạp chất, rửa sạch, cho vào nồi nấu trước. Khi chín, tiếp tục cho gạo tẻ đã vo sạch và lá sen tươi vào nấu nhừ thành cháo loãng, ăn mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 1 bát. Công dụng: Thanh nhiệt giải độc, bồi bổ sức khỏe. Với những người thừa cân và béo phì, loại cháo này còn có tác dụng điều hòa rối loạn lipid máu, làm giảm cân nhẹ người.

- Dưa hấu 1.000 g, cát cánh 25 g, đường phèn 100 g, gạo tẻ 100 g. Dưa hấu bỏ hạt, thái vụn; cát cánh thái miếng nhỏ như hạt gạo; gạo tẻ vo sạch ngâm nước cho trương lên. Tất cả cho vào nồi, đổ nước vừa đủ rồi ninh nhừ thành cháo. Mỗi ngày ăn một vài bát. Công dụng: Thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu và làm hết khát.

- Bí xanh tươi cả vỏ 100 g, gạo tẻ 50 g. Bí xanh rửa sạch thái miếng nhỏ, gạo tẻ vo sạch, hai thứ đem ninh nhừ thành cháo, mỗi ngày ăn vài lần, mỗi lần 1 bát nhỏ. Công dụng: Thanh nhiệt giải độc, lợi thủy tiêu thũng và làm hết khát; rất thích hợp với những người thừa cân béo phì, người bị phù nề, tiểu đường, cảm nắng, cảm nóng, viêm đường tiết niệu, trẻ em bị bệnh ngoài da trong mùa hè.

- Mía tươi 250 g (có thể thay bằng nước mía ép 100-150 ml), gạo tẻ 50 g. Mía rửa sạch, róc vỏ, cắt đoạn chẻ nhỏ rồi đem ninh với gạo tẻ thành cháo. Mỗi ngày ăn 2 lần, mỗi lần 1 bát. Công dụng: Thanh nhiệt, sinh tân dịch, nhuận phế hòa vị, trừ phiền làm hết khát, bồi bổ sức khỏe và phòng chống táo bón; rất thích hợp cho trẻ biếng ăn, nóng sốt, bị bệnh ngoài da trong mùa hè và những người bị bệnh đường hô hấp, táo bón.

- Bột sắn dây 50 g (có thể dùng củ sắn dây 100 g thay thế), đậu xanh để cả vỏ 50 g, gạo tẻ 50 g. Gạo tẻ vo sạch ninh với đậu xanh thành cháo. Khi chín, đổ bột sắn dây đã hòa nước vào, quấy đều, đun thêm một lát là được (nếu dùng củ sắn dây thì cho vào ninh ngay từ đầu). Công dụng: Thanh nhiệt giải độc, tiêu thử lợi thủy, giải khát; rất thích hợp với người bị tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, thiểu năng tuần hoàn não trong mùa hè.

- Bạch linh tán bột 20 g, đậu đỏ 50 g, ý dĩ 20 g. Đậu đỏ rửa sạch, ngâm nước nửa ngày rồi đem ninh với ý dĩ cho nhừ, tiếp đó cho bột bạch linh vào đun thêm một lúc là được. Khi ăn thêm một chút đường trắng, mỗi ngày ăn vài lần, mỗi lần 1 bát. Công dụng: Kiện tỳ trừ thấp, thanh nhiệt giải độc; rất thích hợp cho những người bị bệnh gan mật, rối loạn tiêu hóa, viêm đại tràng mạn tính, biếng ăn trong mùa hè.

- Đậu ván trắng tươi (bạch biển đậu) 120 g (nếu dùng khô thì 60 g). Gạo tẻ 100 g, đường đỏ vừa đủ. Đậu ván rửa sạch đem ninh với gạo thành cháo (nếu là đậu ván khô thì phải ngâm nước qua đêm), chế thêm đường, chia ăn vài lần, mỗi lần 1 bát nhỏ. Rất thích hợp cho những người tỳ vị hư nhược, đi lỏng mạn tính, phụ nữ bị khí hư, trẻ em hay nôn và biếng ăn về mùa hè.

ThS Hoàng Khánh Toàn, Sức Khỏe & Đời Sống