Đưa xiếc vào kịch trong Cậu bé rừng xanh

Nhiều năm dài, trong khi tình hình sân khấu (SK) kịch của cả nước cứ liên tục bị báo động ở chất lượng nghệ thuật lình bình, mòn cũ tính sáng tạo, thì lạ thay, mảng SK thiếu nhi lại luôn có những điều mới mẻ và phát triển không ngừng, đặc biệt để lại ấn tượng trong năm vừa qua.

Vì sao cũng cùng một lực lượng làm việc mà SK dành cho trẻ con đi lên, còn SK của người lớn lại mắc kẹt, loay hoay?!…

Thừa thắng xông lên

Đáng chú ý, năm rồi ngoài bốn vở Chuyện làng Ung, Nụ cười của biển, Màu của tình yêu, Trái tim nhảy múa dựng cho dịp tết, SK “đại gia” IDECAF (IDC) chẳng thèm dựng thêm vở mới nào trong năm mà dồn sức làm liên tục ba chương trình SK thiếu nhi “Ngày xửa ngày xưa” (NXNX) - hoành tráng.

Quốc tế thiếu nhi 1-6-2005, NXNX 9 - Aladin và đủ thứ thần cháy vé trong một thời gian dài. Cơn sốt vé này chưa dứt, IDC đã rốt ráo thực hiện NXNX 10 - Huyền thoại nữ thần Lee Kim Chi cho Tết Trung thu 2005. Lại một lần nữa sốt vé.

Thừa thắng xông lên, NXNX 11 - Cậu bé rừng xanh được IDC dốc hết lực chạy đua để kịp ra mắt vào Noel 2005. Vở này gặp sự cố tai nạn ngay từ suất diễn đầu tiên, song đến nay ông bầu Huỳnh Anh Tuấn cho biết “tình hình doanh thu là ổn, có lãi chút ít”.

Điểm lại sẽ thấy đây là lần đầu tiên IDC nâng NXNX lên ba chương trình trong một năm. Khởi đầu từ tháng 8-1997 với một số vở kịch thiếu nhi như Hoàng tử chăn lợn, Bạch Tuyết và bảy chú lùn, Phượng hoàng và cây khế… do đạo diễn Đoàn Khoa dàn dựng; song chỉ diễn trong SK nhỏ 350 ghế của IDC. Đến tháng 6-2000, lần đầu tiên Huỳnh Anh Tuấn xây dựng hẳn một chương trình văn nghệ thiếu nhi tổng hợp với tên gọi NXNX gồm phần tạp kỹ mở đầu và một vở kịch phần sau; đưa ra diễn ở SK lớn nhà hát Bến Thành.

NXNX 1- Tấm Cám thành công rực rỡ, được duy trì hằng năm. Đến 2002, từ NXNX 3, bầu Tuấn bắt đầu thực hiện mỗi năm hai chương trình thiếu nhi này. Đến 2005, NXNX lại liên tục phát triển và vui vẻ “rinh” luôn giải Cù Nèo Vàng của báo Tuổi Trẻ Cười cho Aladin và đủ thứ thần.

Đó là chưa kể ngoài NXNX, mỗi năm IDC có thể dựng thêm vài vở kịch thiếu nhi qui mô nhỏ diễn đều đặn mỗi sáng chủ nhật tại đây. Từ 1997 đến cuối 2005, tính ra IDC đã thực hiện được 23 vở kịch thiếu nhi, có 11 vở thuộc NXNX, với 587 suất diễn.

Cũng trong năm 2005, bà bầu Hồng Vân đã khởi động chương trình thiếu nhi “Xứ sở thần tiên” trên SK Kịch Phú Nhuận của mình vào mỗi sáng chủ nhật. Không được qui mô, hoành tráng như NXNX; song, cùng một cách làm, với những tiêu chí riêng, chương trình này đang có những bước tiến tốt.

Tết 2006 này, lần đầu tiên có một SK diễn kịch thiếu nhi vào mỗi sáng, bắt đầu từ mồng 2 cho đến mồng 8. Người có quyết định táo bạo này chính là bà bầu Hồng Vân. Những suất diễn đầu, không được quảng bá nhiều, khán giả không đông lắm, nhưng từ suất thứ tư trở đi, bà bầu này cho biết đã có thể thở phào nhẹ nhõm.

Liên tiếp tung "chiêu"

Phục trang ở sân khấu thiếu nhi được đầu tư rất kỹ và rất đẹp

Bước vào thế giới NXNX, phần 1 đầy màu sắc với bao nhiêu là các chú rối lùn vịt Donan, chuột Mickey, chó Pluto, Doremon, Picachu, Masupilami của nước ngoài và đầy đủ các ông bụt, bà tiên, công chúa, hoàng tử VN…; phong phú ca - múa - xiếc - rối… Ở phần 2, chương trình sau bao giờ cũng có cái để xem, cái mới khác chương trình trước.

Khi khán giả trẻ con (và cả người lớn) không còn choáng ngợp với sự hoành tráng và quen với những mảng miếng diễn hài vui nhộn của các diễn viên quen thuộc ở NXNX, chương trình này bèn tung ra những “tuyệt chiêu” lôi cuốn bằng kỹ xảo SK lẫn “kỹ xảo”… viết kịch bản.

Đến xem vở kịch Nàng tiên cá, khán giả nhí ngây ngất với thế giới thủy cung lung linh những loài sứa và tảo trong suốt, phát sáng… Hải vương và nàng tiên cá lướt trên những cỗ xe san hô. Mụ bạch tuộc, chúa tể biển đen, ngự trên những con sóng đen cao chót vót. Khi hải vương và phù thủy đánh nhau, SK được làm nổi sóng, nhiều phép lạ xuất hiện...

Aladin và đủ thứ thần, có phép thuật thật sự trên sàn diễn khi ông thần nhẫn thật tài tình lấy hết món ăn này đến món ăn khác ra từ một cái chảo. Có cả một ông thần… ve chai – anh ông thần đèn - xuất hiện một cách bất ngờ và tức cười muốn chết từ VN về đến Ba Tư.

Huyền thoại nữ thần Lee Kim Chi, có rất nhiều con vật muỗi, đom đóm, cú mèo… được chế ra khiến sân khấu thêm tưng bừng, nhộn nhịp. Nhiều kỹ thuật của cải lương tuồng cổ như vũ đạo, cột dây bay… cũng được ứng dụng vào câu chuyện cảm động này làm tăng thêm màu sắc thần thoại.

NXNX mới nhất, vở Cậu bé rừng xanh, dù cách dàn dựng, xử lý SK chưa ấn tượng hơn những lần trước; cách kết hợp kịch với xiếc cũng chưa thành công; phục trang, cảnh trí không bắt mắt lắm…, nhưng ý tưởng đưa xiếc vào kịch vẫn là một cố gắng tìm tòi sáng tạo mới đáng ghi nhận.

Tương tự, khi NXNX của IDC đưa xiếc vào kịch thì “Xứ sở thần tiên” ở SK Phú Nhuận lập tức sáng tạo chuyện đưa kịch thành trò chơi trong vở Sơn Tinh - Thủy Tinh và làm khá thành công…

Đương nhiên, điều kiện cần và đủ cho những cuộc chơi đầy nỗ lực sáng tạo đó nguồn nhân lực và vật lực không hề nhỏ. Gần hết các ngôi sao, diễn viên SK gạo cội hiện nay như Thành Lộc, Hồng Vân, Thanh Thủy, Minh Nhí, Hữu Châu, Thúy Nga, Anh Vũ… đều có mặt trên SK kịch thiếu nhi và diễn đến "maximum" sức diễn của mình cho từng vai diễn, không hề hoặc hiếm hoi có chuyện diễn chơi chơi như ở kịch người lớn mà vào được vai, thu hút được trẻ con.

Một vở kịch hay một chương trình SK thiếu nhi bao giờ cũng có số lượng diễn viên động gấp 3-4 lần kịch người lớn; kinh phí cũng cao hơn nhiều. Ông bầu Huỳnh Anh Tuấn cho biết để làm NXNX 7 – Nàng tiên cá, tiền đầu tư là 550 triệu đồng. Có lẽ đây là con số kỷ lục song các chương trình khác số tiền bỏ ra cũng không ít hơn bao nhiêu. Cùng tỷ lệ như vậy cìn phải tính thêm thời gian chuẩn bị…

Bí quyết của các ông bà bầu

Màn kỹ xảo phù thủy bạch tuột đánh nhau với hải vương độc đáo, thu hút trong vở kịch thiếu nhi Nàng tiên cá

Không hề có sự “làm ăn chụp giật” ở SK thiếu nhi. Bởi, chỉ cần lỗ một chương trình thôi là "sập tiệm" ngay với vốn đầu tư cao như thế. Bởi “làm cho trẻ con chẳng bao giờ lãi bằng làm cho người lớn”, cả bầu Tuấn và bầu Hồng Vân đều nói thế.

Với bầu Tuấn: “Làm SK cho thiếu nhi như là một trách nhiệm và là niềm vui của chúng tôi. Không cần lời nhiều, chỉ cần không lỗ là tôi vẫn làm tiếp. Để có sự thành công, để giữ uy tín, cái sau mình phải làm hơn cái trước. Cứ thử nghĩ  mà xem, trẻ con rất mau chán, mà bây giờ chúng lại có rất nhiều thứ để chơi để lựa chọn. Bây giờ thử đến một số trường mẫu giáo sẽ thấy lớp học của các em còn đẹp hơn SK nên chẳng thể chủ quan mà phải đầu tư và chú tâm vào nghề nghiệp thật nhiều mới “dụ” con nít được.

Đừng nói đến tờ giới thiệu chương trình, đến cái vé chúng tôi cũng phải trân trọng in thật đẹp. Rất may là các anh chị diễn viên cũng đều yêu nghề và yêu trẻ con nên ủng hộ hết mình. Khi không diễn ở SK lớn, ngay cả diễn viên ngôi sao cũng chỉ nhận lương có một nửa khi diễn cho các em. Vậy mà làm vở mới, không mời là các bạn giận!…”.

Bà bầu Hồng Vân tâm sự: “Sau một vài lần làm SK thiếu nhi chưa thành công nhưng tôi vẫn tiếp tục làm vì với chúng tôi: làm cho trẻ con là làm vì một điều gì đó hơn cả là trách nhiệm xã hội, nghề nghiệp; càng không làm vì mục đích kinh doanh. Nguyên tắc của tôi với cả nhóm là phải làm vở có nội dung VN; phải phân biệt thiện ác rõ ràng bởi với trẻ con cần phải như thế".

Hiện ông bầu Huỳnh Anh Tuấn đang trong chuyến “kinh lý” xuống các huyện Củ Chi, Nhà Bè và các quận vùng ven như 2, 7, 8, 9, 12, Thủ Đức, Bình Tân, Gò Vấp, liên hệ với những nhà thiếu nhi tổ chức suất diễn, vừa phục vụ trẻ em vùng xa, vừa mở rộng khách hàng nhí.

Bà bầu Hồng Vân thì đã có được sự hậu thuẫn rất lớn từ những buổi họp liên quận và với nhiều trường tiểu học để bán vé tập thể; sau đó trích lại 15% tiền vé cho quỹ công đoàn của trường trao học bổng cho những em học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn ngay sau buổi diễn tại SK...

Tuổi Trẻ