Tại Ấn Độ, có một ngân hàng rất đặc biệt chỉ dành phục vụ những trẻ em nghèo. Hàng ngày nơi đây vẫn phục vụ hàng nghìn khách hàng là những cô bé, cậu bé phải lao động mưu sinh dù số tiền họ gửi đôi khi chỉ khoảng vài ngàn đồng.

Mưu sinh bằng nghề bán trà bên ngoài nhà ga xe lửa Delhi, mỗi ngày Ram Singh kiếm được chỉ khoảng 1 USD từ 100 ly trà bán được. Thế nhưng mỗi tối sau khi thu dọn đồ đạc cậu tới thẳng một ngân hàng nhỏ và gửi vào đó gần nửa số tiền kiếm được.

Ram Singh gửi tiền vào ngân hàng đặc biệt (Ảnh: AFP)

Chàng trai trông nhỏ thó, gầy gò so với cái tuổi 17 có tài khoản tại một ngân hàng đặc biệt, được thành lập riêng cho các trẻ em đường phố Ấn Độ và việc điều hành cũng chủ yếu được thực hiện bởi chính các em. Ngoài việc đảm bảo an toàn cho số tiền nhỏ mà các em kiếm được, đây còn là nơi nuôi cấy vào các em nhận thức về tầm quan trọng của việc tiết kiệm.

Chỉ là 1 trong số hàng triệu trẻ em đường phố phải kiếm sống bằng những công việc làm thuê, Singh quyết tâm để công việc của mình sẽ tạo lợi nhuận trong tương lai. "Tôi thông minh nhưng chừng đó là chưa đủ để khởi nghiệp. Hàng ngày tôi tiết kiệm tiền với hy vọng có thể tự kinh doanh gì đó. Ngày đó sẽ sớm đến thôi", Ram Singh nói trong lúc tay vẫn thoăn thoắt rót thứ đồ uống bình dân, phổ biến khắp Ấn Độ là trà pha sữa nóng hổi.

Quỹ phát triển trẻ em Khazana lần đầu ra mắt tại New Delhi năm 2001 và từ đó đến nay đã nhanh chóng mở rộng ra khắp nước và cả các nước lân cận như Nepal, Bangladesh, Afghanistan, Sri Lanka và Kyrgyzstan với 300 chi nhánh. Tại New Delhi quỹ có 12 chi nhánh với khách hàng là 1000 trẻ em độ tuổi từ 9 đến 17.

Không có những cô giao dịch viên chân dài, cũng không thấy bóng dáng của những bảo vệ nghiêm nghị, quầy giao dịch của Khazana chỉ là một căn phòng bé tí tẹo có lưới sắt được sơn màu sáng. Ngoài chức năng làm quầy giao dịch, đây cũng là nơi cung cấp cho tụi trẻ những bữa ăn miễn phí, chăn mền và đôi khi là cả những buổi học.

Các chi nhánh hoàn toàn hoạt động do trẻ em và vì trẻ em. Các chủ tài khoản như Ram Singh sẽ tự bầu ra từ nhóm của mình 2 người quản lý tự quyện có nhiệm kỳ 6 tháng. "Những ai kiếm tiền bằng cách ăn xin hay bán ma túy không được phép mở tài khoản. Ngân hàng này chỉ dành cho những đứa trẻ tin vào làm việc chăm chỉ", Karan, vị "quản lý" 14 tuổi chia sẻ.

Ban ngày Karan kiếm sống bằng công việc rửa bát đũa tại các buổi tiệc cưới hoặc các sự kiện khác. Buổi tối cậu ngồi vào bàn nhận tiền từ bạn bè, ghi chép vào sổ trước khi đóng cửa ngân hàng. "Một số chủ tải khoản muốn rút tiền của họ. Em hỏi họ tại sao và sau đó đưa tiền cho họ nếu những người còn lại đồng ý. Mọi người đều được trả lãi ở mức 5% cho khoản tiết kiệm của mình".

Cuối mỗi ngày, một thành viên là người lớn luôn có mặt để thu toàn bộ số tiền mang đi gửi tại một ngân hàng của chính phủ để có thể kiếm tiền lãi. Sharon Jacob, một người làm việc cho nhóm bảo vệ quyền trẻ em Butterflies, đơn vị thành lập ngân hàng đặc biệt này cho biết mục tiêu của họ là giúp cho các em nắm được một phần thực sự trong tương lai của mình.

"Chúng làm việc trong các cửa hàng, bán hàng rong hoặc khuân vác nhưng không hề có một nơi an toàn để cất giữ tiền. Bởi vậy chúng luôn bị kẻ xấu lừa hoặc ăn cắp số tiền kiếm được", Jacob nói. "Do đó đây chính là nơi chúng có thể cất giữ tiền của mình một cách an toàn và được học các kỹ năng sống, học cách quản lý tiền bạc. Chúng được học về cách lên kế hoạch chi tiêu, về sự tham gia một cách dân chủ".

Tại Ấn Độ, thuê mướn lao động trẻ em là bất hợp pháp tuy nhiên hàng triệu cô bé cậu bé không có lựa chọn nào khác ngoài việc đi làm để kiếm sống tự nuôi bản thân và trợ giúp gia đình. Rất nhiều các em rời bỏ quê nhà ở nông thôn và đổ xô đến các thành phố, cố tìm cách thoát nghèo hoặc đơn giản là thoát khỏi cảnh bị lạm dụng, đánh đập.

"Em bỏ nhà đi từ khi 11 tuổi sau khi bị cha đánh đập vì bị nghi ăn cắp một đồ dùng trong bếp", Samir, công nhân của một công trường xây dựng chia sẻ. "Em đã ngủ ở sân ga rất nhiều ngày. Em bị cảnh sát đánh và thậm chí còn bị những kẻ nghiện ngập hành hạ. Em muốn trở về nhà nhưng lại cảm thấy xấu hổ".

Năm nay 14 tuổi, Samir hiện sống trong khu cư trú dành cho trẻ em và có một tài khoản tại ngân hàng. "Em đã để dành được 4000 rupee (khoảng 70 USD) trong 7 tháng qua. Cảm giác có tiền thật tuyệt. Em sẽ mua một chiếc áo và 1 chiếc đồng hồ cho cha và gửi về để xin lỗi ông ấy. Ông ấy có thể sẽ tha thứ cho em và gọi em quay về nhà", Samir bộc bạch.

Theo Dân Trí